WUNPAWNG MYUSHA HTE JAUHKYEN HPAJI

Waje Brang Tawng

Mungkan hta gajai gumhkawng ai hkyen hpaji ni law law nga ai. Hkyen hpaji ngu ai gaw sinat laknak garai n paw pru ai prat na gasat gala hpaji (sh:) tinang hkum hpe makawp maga ai hpaji rai nna, ya du hkra jai lang ngai mi rai nga ai. Ya prat hta gaw ginsup hpaji langai mi shatai nna ladat lai jai lang wa nga sai hpe mu nga ai. Ga shadawn Judo, Karate, Kungfu, Taekwondo, Karatedo, zawn re hkyen hpaji ni a lam hpe mungkan ting chye ma ai. Anhte mung na yu ga, mu ga nga ai. Dai ni na ten hta America mung e Karate hpaji sharin jawng 240 jan nga nga sai lam chye lu ai.
Dai hpaji ni hte madang n shai ai kyen hpaji ni hpe Jinghpaw Wunpawng amyu sha Jiwoi Jiwa ni kaja wa nan chye chyang jai lang lai wa sai lam ginru ginsa labau maumui ni hta anhte na yu na ga ai. Dai Jiwa ni a hkyen hpaji hpe gaw JAUKYEN nga ma ai.Jauhkyen hpaji paw pru wa ai labau hte Jauhkyen ngu ai hyum.Wunpawng myusha ni moi Hkrang Hku majoi e naw ningngai nga ai ten, BC 400 ning daram ten hta Wunpawng amyu sha ni kaw HKRANGHKU NING-AWN ngu ai share ninghkrin gaba langai mi paw pru wa ai da. Shi a lakhtak hta lamu ga jarit manghkang hte seng nna Miwa (Wawnghkye) ni hte majan gasat hkat na lam byin pru wa ai da. Shaloi e, Hkranghku Ning-awn wa woi awn nhtawm, mungdan mung jarit makawp maga na matu hpyen majan lam hpe jau jau kaw nna hpaji daw, sharin shaman, hkyen lajang nga ma aid a. Nhtu, ningri, ninggang, lapraw, ndan, kangseng, pala, kawa mayoi/ masen, la yang, hpun tawng, kawaq tawng amyu my ni hpe laknak shatai nna sharin ma ai da. Shing rai, pkyen majan hte seng ai lam ni hpe jau jau kaw nna hpaji daw hkyen lajang ai lamang (mahkyen) hpe JAUHKYEN ngu ai rai yat yat e ten ladaw shaning law law na wa jang JAUHKYE ngu ai ga si byin tai wa ai re. nga nna maumui hkai ai myitsu salang ni lachyum htai dan ma ai.

 [ Kaga lachyum ni mung nga yang nga na re, rai tim, ya hkai dan ai lachyum, ni gaw grai namnak rawng, lachyum sung la nga ai majaw, madung da sawn la mai nga ai law. (laika ka ai wa)]

Labau sakes ni

B.C 300-400 ten hta Wunpawng my sha Jiwa ni jai lang lai wa ai nhtu, ningri, ninggang, Laknak nkau mi hte Jauhkyen hpaji hkringhtawng nkau ni gaw, ya dai ni du hkra n hten n mat ai sha naw nga nga mali ai. Tatut mu mayu yang, Myitkyina mare, Shatapru Manau Wang, Manau Htingnu kaw sad u sagawn hkaja la mai nga sai re. Jiwa ni a labau shang Jauhkyen Hpaji ni hpe ya ten hta tatut sharin la mai sai.Lai wa sai ten ni hta Jauhkyen Hpaji Jawng ni hpe hkrak di garai n hpaw ninghtan la lug a ai rai tim, Ya dai ni na ten hta, Wunpawng myu sha ni a htunghkying ni hpe shalat mazing la na ahkyak la nga mali ai hte maren, Wunpawng Htunghkying Hpung Ginjaw Ningbaw, Duwa Yup Zau Hkawng woi awn hpaji jaw let, ra ai ja gumpraw ni hpe mung garum madi shadaw ya rai nna, lit shatsam ai majaw, 17.6.2003 ya shani kaw nna Wunpawng Amyu Sha Jauhkyen Hpaji Shalat Mazing Matut Mahkai Rung hpe ten tup magam gun marai (3) hte hpaw ninghtan da lu sai re. Ndai Jauhkyen magam lit hpe tsapkawp lit la na matu Wunpawng Htunghking Hpung Ginjaw kaw nna Jauhkyen sara gaba Dayau Tang Gun hpe lit jaw shatsam da masai. Sara gaba Dayau Tang Gun gaw Jiwoi Jiwa ni a Jauhkyen Hpaji Hkringhtawng hpe kaja wa lu la da ai Jauhkyen sara gaba langai mi re ai lam chye lu ai.Jauhkyen Hpaji Sharin Shalat Jawng hpe 28.7.2003 ya shani kaw nna Shata Pru Manau Wang kaw hpaw ninghtan da sa re. Ya ten (2003, October) hta sharin sara marai 7 hte jawng la 55, jawng num 42 yawng (97) tup ten lamang hte maren, hkrak di nna Jauhkyuen, hpaji ni hpe sharin ya nga masai re.Sharin Sara Ninghkrin ni gaw1. Sara gaba Dayau Tang Gun (lithkam)2. Sarama Lahtaw Lu Awng (Ningtau lithkam)3. Sara Zinghang Brang Li (ningtau lithkam)4. Sara Lahuk Tang San (Sharin Sara)5. Sarama Hpauwung Doi Ling (sharin Sara)6. Sara Kareng Tu Joi (Sharin Sara)7. Sara Sinwa (Sharin Sara) Wunpawng Htunghking Hpung Ginjaw, Wunpawng Amyu sha Jauhkyen Hpaji Shalat Mazing Matut Mahkai Rung, Hpaji Shalat Komiti hta, Munghpawm Myanmar Mungdan Asuya, Hkyen Hpaji Ginjaw kaw nna jaw ai janmau ni hpe gup la ngut sai sara gaba ni nan shang lawm ai hte hpaji jaw sharin shalat ya nga ai lam hpe mung chye lu ai. Dai sara gaba nig aw
1. Sara gaba Dayau Tang Gun
2. Sara gaba Dawng Nyo
3. Sara gaba Hkin Mung Aye
4. Sara gaba Myint Htay
5. Sara gaba Awng Myit
6. Sara gaba Than Zaw
7. Sara gaba Mawng Mawng Swe ni rai nga ai.
Wunpawng Amyu Sha Jauhkyen Hpaji Shalat Mazing Jawng hta sharin ya nga ai hpaji ni gaw;
1. Lata gaman hkyen hpaji
2. Nri hte mahkawp hpaji
3. Laknak nhtu hte makawp hpaji
4. Shingna tawng, pe galu, kadun mahkawp hpaji
5. N-gang kayawng hte n-gang kaling hpaji ni hte
6. Ka hkrang hpaji amyu myu ni rai nga ai.
Ndai hpaji nig aw, mungkan ting lang nga ai, Judo, Karate, Kungfu, Bando, Banshe zawn re hkyen hpaji ni hte madang bung ai lam chye lu ai. Jauhkyen jawng hta shalat la lu sai sara nig aw, la sara 15, num sara 10, yawng sara ni (25) rai sai lam chye lu ai. Ndai sara nig aw jawng garai n masat da ai sawng daw kaw nna sara gaba Dayau Tang Gun woi sharin nna sharin shakyang awng la ngut sai ni rai ma ai hta n-ga, Myanmar mungdan Asuya Jauhkyen Jawng kaw nna tara shang sara madang galaw na matu lakmat jaw da hkrum sai sara ni mung rai nga ai. Jauhkyen jawng hpe Myitkyina mare Shatapru Manau Wang kaw laban langai yak aw nna kru ya du hkra, shana de hkying (04:00) kaw nna kying (05:45) du hkra, shata (3) tup sharin la mat ai hte, asak (5) ning kaw nna lahta de myit lawm ai ni hpe num/la masha amyu n ginghka ai sha sharin ya nga sai lam chye lu ai. Myitsu salang ni hku nna hpaji jaw mayu ai ni nga yang, sad u maram hpaji jaw la na matu mung ndau dat ma ai. Wunpawng Amyu Sha Jauhkyen Jawng hpe Myanmar Mungdan Asuya Hkyen Jawng kaw nna 16-3-2002 ya laika masat 209/ Na Tsa-3/ Ta Ta Ta hte tara shang masat shagrin day a sai lam hpe mung chye lu ai.Wunpawng sha ni Jauhkyen hpaji hta kung kyang wa lu u ga.


(2007 hkan ka da ai laika ngau re. Know about Kachin blog na bai mara dat ai re)