ေက်ာက္စိမ္း အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၂ ဘီလ်ံဖိုး ၂၀၁၄ တရုပ္သို႕တင္ပို႕ျခင္း

၂၀၁၄ ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္တည္းမွာပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံက တရုတ္ကုိ တင္ပုိ႔ခဲ့သည့္ ေက်ာက္စိမ္းပမာဏ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၂ ဘီလ်ံရွိခဲ့

ေက်ာက္စိမ္းက႑မွ ရရွိေသာ အက်ိဳးအျမတ္ အမ်ားစုကို ဦးသန္းေရႊ မိသားစု၊ ျပည္ေထာင္စု၀န္ၾကီး ဦးအုန္းျမင့္၊ တပ္မေတာ္၏ ျမန္မာ့စီးပြားေရးဦးပိုင္၊ ခ႐ိုနီကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ မူးယစ္ရာဇာမ်ား အစရွိသူတို႔က ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့ေၾကာင္း ၿဗိတိန္အေျခစုိက္ Global Witness အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပ

တ႐ုတ္သြင္းကုန္ အခ်က္အလက္မ်ားအရ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္တည္းမွာပင္ ျမန္မာေက်ာက္စိမ္းက႑မွ တ႐ုတ္သို႔ တင္ပို႔ခဲ့သည့္ ပမာဏ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၂ ဘီလ်ံရွိေၾကာင္း ျဗိတိန္အေျခစိုက္ Global Witness အဖြဲ႕က ေအာက္တိုဘာ ၂၃ ရက္တြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ၌ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲလုပ္ျပီး အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

Global Witness အဖြဲ႕က “ေက်ာက္စိမ္း - ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၾကီးမားသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္လ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္” အစီရင္ခံစာကို ထုတ္ျပန္ရာ၌ ထိုအခ်က္ကို ေျပာဆိုခဲ့ျခင္းျဖစ္ျပီး အျခားေတြ႕ရွိခ်က္ အေသးစိတ္ကိုလည္း ၎တို႔၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။

ထိုေဖာ္ျပခ်က္မ်ားအရ ျမန္မာေက်ာက္စိမ္းက႑မွ ရရွိေသာ အက်ိဳးအျမတ္ အမ်ားစုကို အာဏာရွင္ေဟာင္း ဦးသန္းေရႊ မိသားစု၊ ျပည္ေထာင္စု၀န္ၾကီး ဦးအုန္းျမင့္၊ တပ္မေတာ္၏ ျမန္မာ့စီပြားေရး ဦးပိုင္ႏွင့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္း၊ ထူးအုပ္စု၊ ေအးရွားေ၀ါလ္၊ KBZ Group၊ Ever Winner လုပ္ငန္းစုႏွင့္ Sky Net ကုမၸဏီ၊ ‘၀’ ေသြးစည္း ညီညြတ္ေရး တပ္မေတာ္ (UWSA) ကို ကာလရွည္ ဘ႑ာေငြ ေထာက္ပံ့ခဲ့ေသာ မူးယစ္ရာဇာ ေ၀ဆူးက်န္ (ေ၀ေရွာက္ခမ္း) တို႔ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေသာ ကုမၸဏီ လုပ္ငန္းစုမ်ားကသာ ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရပါသည္။

■ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္တည္း၏ ပမာဏ

၂၀၁၄ ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္တည္းမွာပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေက်ာက္စိမ္းက႑မွ တ႐ုတ္သို႔ တင္ပို႔မႈပမာဏ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၂ ဘီလ်ံ ရွိခဲ့ျခင္းအား တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ သြင္းကုန္အခ်က္အလက္မ်ားကို ရယူျပီး Global Witness က ေဖာ္ျပခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

“ယခုအခ်ိန္အထိ ေက်ာက္စိမ္းက႑၏ တန္ဖိုးကို ဆံုးျဖတ္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ သို႔ေသာ္ သုေတသနႏွင့္ သံုးသပ္ခ်က္အသစ္ တစ္ခုအရ Global Witness က ခန္႔မွန္းသည္မွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ သြင္းကုန္အခ်က္အလက္မ်ား အရ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္တည္းပင္လွ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၂ ဘီလ်ံရွိေၾကာင္း ညႊန္ျပထားျပီး လုပ္ငန္းတစ္ခုလံုး၏ တန္ဖိုးမွာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၁ ဘီလ်ံခန္႔ျဖစ္သည္။ ယင္းကိန္းဂဏန္းကို ႏိႈင္းယွဥ္ျပရလွ်င္ ယင္းသည္ အစိုးရ၏ က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္၏ ၄၆ ဆရွိျပီး တစ္ႏိုင္ငံလံုး၏ တရား၀င္ အသားတင္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈတန္ဖိုး (GDP) ၏ ၄၈ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိသည္” ဟု Global Witness ၏ အစီရင္ခံစာ အႏွစ္ခ်ဳပ္တြင္ ဆိုပါသည္။

အစီရင္ခံစာတြင္ ကမၻာေပၚ၌ အဖိုးတန္ဆံုး ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေနသည့္ ေက်ာက္စိမ္း အေရာင္းအ၀ယ္ ျပဳလုပ္မႈမွ ရရွိေသာ ေဒၚလာသန္းေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာကို စစ္တပ္အသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ား၊ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွ ပိတ္ဆို႔ထားေသာ မူးယစ္ရာဇာမ်ားႏွင့္ ခ႐ိုနီကုမၸဏီမ်ားက တင္းက်ပ္စြာ ထိန္းခ်ဳပ္ထားေၾကာင္း၊ ဖားကန္႔ေက်ာက္စိမ္း တြင္းမ်ားရွိရာ ကခ်င္ျပည္နယ္ရွိ တိုင္းရင္းသားမ်ား၊ သို႔မဟုတ္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာျဖင့္ဆိုရလွ်င္ ျမန္မာျပည္သူမ်ား အတြက္ အလြန္နည္းသည့္ အက်ိဳးအျမတ္ကိုသာ ျဖစ္ေစသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

ထို႔ေနာက္ “ေရေပၚဆီ လူတန္းစားမ်ားသည္ ေက်ာက္စိမ္းက႑တြင္ တရားမ၀င္ ရံပံုေငြ အေျမာက္အျမားကို အလြယ္တကူ ရရွိေနၾကသည္။ ဤအခ်က္ေၾကာင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ျပဳလုပ္သူမ်ားႏွင့္ ၎တို႔၏ ႏိုင္ငံတကာရွိ လုပ္ငန္းဖက္မ်ားအေပၚ အေရးၾကီးသည့္ ေမးခြန္းမ်ား ေမးရန္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဤေက်ာက္စိမ္း လုပ္ငန္းမွ ရရွိေသာ ေငြေၾကးမ်ား ဘယ္ေရာက္သြားသနည္း၊ ထိုေငြေၾကးမ်ားကို အိမ္၊ ျခံ၊ ေျမ ေရာင္း၀ယ္မႈမ်ား၊ ျပိဳင္ကားမ်ားႏွင့္ ခမ္းနားၾကီးက်ယ္သည့္ ပါတီပြဲမ်ားအတြက္ အသံုးျပဳေနပါသလား၊ သို႔မဟုတ္ ၎ကို ႏိုင္ငံေရး ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား အတြက္ အသံုးခ်ေနပါသလား” ဟု အစီရင္ခံစာ အႏွစ္ခ်ဳပ္ကတစ္ဆင့္ ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့သည္။

■ ဘယ္သူေတြပါသလဲ

ေက်ာက္စိမ္းက႑မွ တစ္ဆင့္ အျမတ္ထုတ္ေန သူမ်ားကိုလည္း လူတစ္ဦး၊ လုပ္ငန္း တစ္ခုခ်င္းစီအလိုက္ ဆက္စပ္ပတ္သက္ ေနမႈမ်ားကို Global Witness က ထုတ္ေဖာ္ခဲ့ပါသည္။

“ပထမ အမ်ိဳးအစားက စစ္တပ္အသိုင္းအ၀ိုင္းက လူေတြပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့ ကုမၸဏီၾကီးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အရင္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးၾကီးေဟာင္း ဦးသန္းေရႊ မိသားစု ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ကုမၸဏီႏွစ္ခု ရွိပါတယ္။ ဒီႏွစ္ခုကေန ဆင့္ပြားလာတဲ့ အျခားကုမၸဏီေတြလည္း ရွိေနဦးမယ္လို႔ သံုးသပ္ရပါတယ္” ဟု Global Witness ၏ အာရွေဒသဆိုင္ရာ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Mike Davis က ေျပာပါသည္။

“ေနာက္တစ္ခုက အခုလက္ရွိ ေမြးျမဴေရး ေရလုပ္ငန္းနဲ႔ ေက်းလက္ေဒသ ဖြံ႕ျဖိဳးေရး ၀န္ၾကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ၾကီး၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ တိုင္းမွဴးေဟာင္း ဦးအုန္းျမင့္ ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ကုမၸဏီကလည္း မႏွစ္က အေရာင္း ပမာဏ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၈၀ ေလာက္ကို အခြန္မေဆာင္မီ ေရာင္းခ်ခဲ့ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စု ၾကံ့ခိုင္ေရးနဲ႔ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးပါတီရဲ႕ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးေဟာင္း၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးေမာင္ေမာင္သိမ္းရဲ႕ ကုမၸဏီက မႏွစ္က အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၁၀၀ ေလာက္ အခြန္ေရွာင္ျပီးမွ ထုတ္ေရာင္းလိုက္တာ ေတြ႕ရပါတယ္” ဟု ၎ကဆက္လက္ ေျပာၾကားသည္။

ထိုေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားသည္ ေရေအာက္၌ ျမႇဳပ္ေနေသာ ေရခဲတံုးၾကီး၏ အေပၚယံ အပိုင္းအစမ်ားသာ ျဖစ္ျပီး ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္သူမ်ားကို တူးစြလိုက္သည့္အခါ တပ္မေတာ္ႏွင့္ နီးစပ္ေနသူမ်ားသာ ျဖစ္ေနေၾကာင္း Mike Davis က ေျပာၾကားသည္။

ဒုတိယ အမ်ိဳးအစား အေနျဖင့္ စီးပြားေရးဦးပိုင္ ကုမၸဏီ ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ဦးပိုင္ကုမၸဏီ အေနျဖင့္ မိုင္းတြင္း အေျမာက္အျမားကို လုပ္ကိုင္ေနေၾကာင္း၊ အျခားကုမၸဏီမ်ား အေပၚတြင္လည္း လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္မႈမ်ား ရွိသည္ကို ေတြ႕ရေၾကာင္းႏွင့္ ေရာင္းခ်သည့္ ပမာဏ အမ်ားဆံုး ကုမၸဏီလည္း ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

တတိယ အမ်ိဳးအစား ကုမၸဏီမွာ ထူးအုပ္စု၊ ေအးရွားေ၀ါလ္ႏွင့္ KBZ Group ကဲ့သို႔ေသာ ခ႐ိုနီအုပ္စုၾကီးမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

“ဒီေနရာမွာ KBZ လုပ္ငန္းစုအေနနဲ႔ ဒီေက်ာက္စိမ္း လုပ္ငန္းေတြထဲမွာ တိုက္႐ိုက္ပါ၀င္ ပတ္သက္မႈ ရွိသလား၊ မရွိဘူးလားဆိုတာ တိက်ေသခ်ာမႈ မရွိပါဘူး။ သူတို႔ကေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔ ဒီလုပ္ငန္းထဲမွာ တိုက္႐ိုက္ပါ၀င္ ပတ္သက္မႈ မရွိဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အၾကီးဆံုး ေက်ာက္စိမ္း ကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္တဲ့ Ever Winner နဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလးကို နီးကပ္တဲ့ ဆက္ဆံေရးရွိတယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ အေထာက္အထားေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ ေျပာတာကေတာ့ ဒီကုမၸဏီကို စျပီးထူေထာင္ ႏိုင္ေအာင္ သူတို႔အေနနဲ႔ ေငြေၾကးအရင္းအႏွီး နဲ႔စျပီး မတည္ေပးခဲ့တာပါလို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒီပိုင္ရွင္ ႏွစ္ဦးကလည္း အေတာ္ေလး ရင္းႏွီးတဲ့သူႏွစ္ဦး ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္” ဟု Mike Davis က ေျပာၾကားပါသည္။

ေနာက္ဆံုး ေတြ႕ရွိရသည့္ အမ်ိဳးအစားမွာ ‘၀’ ေသြးစည္းညီညြတ္ေရး တပ္မေတာ္ (UWSA)၊ မူးယစ္ရာဇာမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ေသာ ကုမၸဏီမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

“UWSA ကို အမ်ားဆံုး ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ ေနတာက အရင္တုန္းက မူးယစ္ရာဇာလို႔ နာမည္ၾကီးျပီး အေမရိကန္က ဆုေငြအေမရိကန္ေဒၚလာ ႏွစ္သန္း ထုတ္ခံထားရတဲ့ မူးယစ္ရာဇာ ေ၀ဆူးက်န္ ျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။ ဒီကုမၸဏီေတြက ေတာ္ေတာ္ေလးကို ရန္လိုစိတ္ ျပင္းထန္ျပီးေတာ့ စြက္ဖက္မႈမ်ားတဲ့ ကုမၸဏီဆိုျပီး နာမည္ဆိုးနဲ႔ ေက်ာ္ၾကားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သူတို႔အေနနဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြ အေပၚမွာ အျမတ္ထုတ္ေနတဲ့ ကုမၸဏီ တစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ေတြက တရား၀င္ လိုင္စင္ရထားတဲ့ ကုမၸဏီေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမးစရာ ရွိတာကေတာ့ ဘာေၾကာင့္ သူတို႔ေတြဟာ ဒီလိုင္စင္ကို ရေနရတာလဲ ဆိုတာပါပဲ” ဟု Mike Davis ကဆက္လက္ ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

Global Witness အဖြဲ႕၏ အစီရင္ခံစာ အျပည့္အစံု --
https://www.globalwitness.org/…/Jade_full_report_online_hi_…

Global Witness အဖြဲ႕၏ အစီရင္ခံစာ အႏွစ္ခ်ဳပ္ (ျမန္မာျပန္) https://www.globalwitness.org/…/Jade_executive_summary_Burm…

ပုံစာ - Global Witness က ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ အစီရင္ခံစာ အႏွစ္ခ်ဳပ္ မ်က္ႏွာဖုံးႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းတြင္ အဓိက ဆက္ႏြယ္ ပတ္သက္ေနေသာ အုပ္စုႀကီး သုံးခုကုိ Global Witness က ပုိင္းျခားျပထားပုံ

Eleven Media  24 Oct 2015