GA SADI ( Daw 2)

Bum Chyangau

Myu tsaw share shagan ni e…. “Myit hkrum ga” “Myit ndaw ga” Rawt malan myit ningja hpe grau shagreng let myen sa wa ndai ni hpe matut gasat shamyit sa mat wa ga.

Masha n-gun hta myit maroi n-gun gaw grau seng ahkyak dik htum re hpe galoi mung adum nga ga. Dai hta n-ga anhte a awng padang Yehowa gaw anhte hte galoi mung rau rai nga ai hpe galoi n-malap ga.

Ya aten 2013-ning February shata hta Myen ni hkying lam kahtap nna Laiza de kahtep shani lung wa sai lam na chye lu ai. Kade mi kahtep lung wa wa myen ngu ai jahkrit maidum hkrai re. Sha na n-lu nna, bungli galaw sha nkam nna hpyen la sa la masu ai she re. Si gwi, gasat gwi ai ni, magrau grang ai ni nre. Loi mi ahprup bum dat jang hkyi she tat tat hprawng na ni hkrai re. Dai majaw myen dap nu (101) ni byak mat ai hpe mu lu nga ai. Dai majaw shakrip ga. Anut ga.


Bai nna 2013-ning February shata htum maga de simsa lam
galaw ga nga ai mung lak nak jahkrat mu nga ai hte mungkan de madat pyaw hkra wau masu ai lam sha rai nga ai. Hpa majaw i? nga yang shanhte galoi mung Jinghpaw mung hpe tat na nre. Ja lung seng, nhprang sut rai hpring chying ai anhte a buga hpe tat kau jang myen gwi si sa wa ni shanhte a hkyi shingbut hpe shanhte bai alai sha ra na dum nga ma ai.

Shanhte a myen lamu ga gaw masha hkum tsun Dusat sha na tsing pyi chyahkraw, chyahkra she re. Jan prang kaw ninghpu hte hput rai, Hkumpup ntsin she lu ra ai ni re. Dai majaw manu dan tsit lali ai anhte wunpawng jinghpaw buga de lahpa ni sha pyi lu lu, lapren mi sha pyi lu lu ganaw anyin tik tik rai wa nga
masai.

Ndai lang hkrum zup bawng ban na matu lapran sakse hku U.W.S.A “Wa” ni galaw ya na nga saw shaga ai lam na chye lu ai. “Wa” hpyen n-gun (30000) mung shawa hpyen hpung (10000) gaw yawng hkra “Wa” mying hkam da ai Miwa communist ni hkrai rai nga ma ai.

Shanhte tsun shaga ai ga ni Miwa ga, Sharin ai laika ni Miwa laika, jai lang ai Miwa gumhpraw, shaga ai Miwa phone, lahta tsang jawng hte dakkasu hpaji ni hpe Miwa mung de she matut lung ai lam chye lu ai. Lam mi hku tsun ga nga yang munghpawm Myen mung kauchyen mi hpe “Wa” mying hkam ai Miwa ni zing la kau sai lachyum rai nga ai. Dai hpe myen ni mung chye ai. Raitim ganing gaw nchye di masin gaw n-si. “Nau kri ai tau leng hkyi kabye hkrup” nga ai baw rai mat masalu ai. Katut naw mu ga. Katut sha mu ga. Grai kabu sai.

Dai U.W.S.A ni hpe madu up hkang mungdaw hku masat ya ra ai hta n-ga shata shagu U.W.S.A “Wa” hpyen ma ni a matu shata shabrai sen (100) , sha sau, n-gu hte wan sau (petrol) ni sa htaw jaw taw nga ra nga malu ai.

“Wa” mying hkam tawn ai Miwa ni hpe ahkun hkanse sa sak jaw taw nga ra ai lachyum rai nga ai. Njaw yang hkum sa mai u ga le. U.W.S.A ni kaw 150-mm amyawk kaba ni, tank car ni, nbungli gap missile rocket ni yawng hkra zang tawn, tang tawn, shading tawn da sai nrai ni? Shanhte (Wa) ni hpe hkum sa hkra, sa hkra
jang anut jaw na nga nna internet hkan tsun taw nga masai. Myen ni nmai hkin tumnna nga ra mat sai. Nsang daw ai Naypyidaw de missile rocket langai mi ram dum bang dat jang Than Shwe, Thein Sein ni achyang hkat hkat rai si magyi taw mat na aloi sha rai nga ai. Dai majaw mung Wungyi Awng Min wa “Anhte mung Miwa hpe hkrit ra ga ai” nga tsun pru wa ai lam rai nga ai.

Hkrak nga yang U.W.S.A ni lapran sakse hku tsun hparan ya mayu ai nga ai ga gaw Miwa wa tsun shangun ai ga sha rai nga ai. Shanglawt K.I.A asuya ni mung American, U.N, Miwa, E.U marai langai ngai shang hparan ya na matu garum hpyi wa jang ahkaw ahkang hpe lagu masem taw nga ai Miwa (Prangtai) gaw shi shang hparan ya na nga n-sen pru wa sai. Shaloi Miwa hpe hkrit ra ai Myen sawa ni mung “Rai sa shing nga saga ai” nga nna yau la ra mat manu ai.

“AHEM”

Miwa wa mayu sharai nna shara shang la wa sai. Nga garan sha nchye ai Sharam (Jinghpaw) hte Woi (Myen) gaw shi ting wang da ai mahkam de shang wa sai re majaw Miwa gaw “Wa Lagaw” mahkret nna nyan daw, baw nu shachyai taw sai re. Ndai aten hta anhte wunpawng myu sha ni hte K.I.A Shanglawt asuya ningbaw ningla ni zen ra na saga ai. Sharam hte Woi mau mwi zawn Prangtai wa yawng “grawp” di kau ai baw gaw nmai byin shangun sana re. “Zen Ba”…ngu tsun mayu nngai.

American hte England ni hku nna mung Jinghpaw hpe grai gaw garum la mayu na ma ai. Dai majaw mung Jinghpaw de hpyen man shagreng gasat ai lam hpe jahkring na shawng tsun ai. Dai n-jahkring jang sanction hpe bai myit yu ra ai lam tsun ai gaw British asuya rai nga ai. American hte Inglik ni hku nna lak nak n-gun hpyen n-gun hte garum la na matu mung “U.N” e myit hkrum tawn ai “Htingbu mungdan ni a dinghku lam hpe nshang je bat na” ngu ai ga sadi a majaw yak nga malu ai.

Raitim Miwa gaw shanhte a mungdan kata de kilometer (500) jan du hkra myen ni 150 mm amyawk si (4) ting gap shalai bang dat ya ai majaw Myen hte Jinghpaw a manghkang hpe shi n-shang tsun yang nmai sai ngu ai reason hte mung masa political dialogue saboi de shang dung shara la wa sai re. Myen ni mung amyawk si gap bang shut ai mara lu ai majaw… “Mai sa” bai ngu ra mat nu ai.

Shaloi…Miwa a joi jang gaw gadai maga grau dap na rai ta? Sawn hpan “Maths”hte bai sawn bang wa yu saga. Miwa gaw grai teng man dinghpring ai hku grai rap ra pri nem ai hku shi hpang maga amyat law law lu hkra gin lawm bang la na chyalu rai nga ai. Dai re majaw Miwa gaw “Lagu” mung chye lagan” mung chye ra salu ai. Prangtai zawn nyan daw ra na aten mung rai sai. “Lagan” chye ai ngu gaw…masha nchye hkra makoi magap, masu magaw chye ra, hpaji ga hte chye masawp, chye abawk ra ai ngu ai lachyum rai nga ai.

Dai majaw anhte Wunhpawng myu sha ni, Miwa a “Lagan” shaw na “Maw lanyet” hpe tau hkrau nna, chye na mu mada ra na ga ai. Ndai 2013-ning February shata htum hta Myen hte UNFC (shanglawt K.I.A ni woi awn ning baw ai) ni bai hkrum zup bawng ban na lam chye lu ai. Mahtai gaw asan sha re. U.N.F.C hku nna sha ning (60) jan ding yang hpyi taw nga ai madu up hkang mungdan ( Full Federal State) hpe bai hpyi ginyet na sha rai nga ai.

Raitim Myen ni aw “Sing Nyan a ga jahten” nga nhtoi bai htawt sit sharen da nna, wan leng lam de bawm kapaw mare kaba de bawm kapaw, shawng lam shang lawt ni hpe jahte tam, shanglawt ni bai n-htang gap jang “Mu ai n-rai? N-dai K.I.A ni simsa lam ra ai ni nre nga mungkan de bai tsun. Ya bawng ban nga ai ten hta shara la da shangun ai Myen hpyen dap ni hpe matep gasat shangun…chye
taw nga ai. Ma akwoit hkum sa galaw. Ngut jang hpa bai rai na?

Laiza hpe wang tawn da ai Man Maw Loi Je lam de hpyen n-gun (1000), Pang wa kampaiti lam de (2000), Laiza makau grup yin (2000), ndai hpyen man ni hpe Hka Ya Bum, Hpun Pyen Bum, Ntap Bum the kaga shanhte zing tawn da ai post ni kaw nna Laiza de amyawk kaba ni hte gap sharu bun na, dai hpang shara la
tawn ai hpyen dap ni hpe shang gasat shangun na. Hting nut mat wa ai shanglawt ni hpe Sumpra bum lam de sa tawn da ai hpyen n-gun (1000) ni the bai matep gasat na. Uru Sengmaw de mung hpyen n-gun (300) sa tawn sai re majaw O.K. Hu Gawng Ledo lam de mung (200) shara la tawn sai. Ra jang hka dap (20000) mung
naw nga ai. Ndai gaw dai ni 2013-ning February (13) ya shani du hkra na Myen ni a hpyen man masing ni rai nga ai.

Laiza hte Hpakant zing la ngut ai hpang Myen gaw Miwa hte bai bawk hte nna Jinghpaw mung na, ja lung seng, nhprang sut rai ni “Myi Tsi” di na pyi n-ngam hkra akran sha kau na. De a matu hpyen ma 50000 (mun manga) si hkam nna gasat na lam n-dau shabra ngut chyalu re. Ning ngu tsun yang Myen hpe hkrit ga ngu tsun ai nre. Myen a hpyen masing hpe chye tawn nna, gara hku dai masing hpe hpya zang ayai kau ya na ngu ai ladat shaw lu na matu rai nga ai.

Hpyen wa n-gun kade law law anhte a myit magrau grang ai lam hte wunpawng mungdan a maling, mala krung sin wa ni gaw anhte a matu “Ning gang” cover makawp rai nga ai. Vietnam majan e… Vietnam ni gaw shanhte a mungdan na maling mala, krung sinwa ni hpe shanhte a Ning gang shatai nna magrau grang ai share shagan myit masin hte shanhte hta n-gun grau kaba ai American ni hpe gasat shale kau lu ma ai. Dai Vietnam majan hta American hpyen la 50000 (Mun manga jan) hkrat sum ai lam chye lu ai.

Myen sa wa hpyen ni gaw Hpakant hte Laiza hpe zing la ngut ai hpang hpyen man hpe jahkring kau sana re. Hpa majaw i? nga yang Rawt Malan ai lam ni hkoi mat jang shanhte up sha na, hpyen jarik htuk sha na mahkrum lam mat mat na hpe tsang nga malu ai. Mungdan hpe hkye ai hkye ai nga masu nna Myen hpyen sawa ni up sha ai pyi 1962 ning Ne Win prat kaw nna dai ni 2013-ning du hkra (51) ning rai mat sai re. Baw krin Thein Sein asuya gaw leng htawk hpyen labu raw nna buhkang bai galai bu ai hpyen sa wa rusai ni sha rai nga ai. Hpyen masa, mung masa yawng hta shanhte shara la tawn ai lachyum sha re.

Ya aten Laiza hpe rai n-zing ai gaw Miwa ni ahkang rai n-jaw ai majaw re hpe masam maram lu nga ai. Hpa majaw i? nga yang Myen hpyen dap hte “Kyant Phut” ni gaw Laiza hpe zing la mayu ai hkumbai hte mya she rai nga masai. Raitim hpa majaw n-zing a ta?

(1) Miwa ni hkye la madu tai nna K.I.A shang lawt asuya kaw na ahkaw ahkang ginyet la na matu, shi a n-pu de dun garawt bang la na matu

(2) Simsa lam ngu ai ga baw npu hta e laknak jahkrat na lam hpe si mani, yu tsawm, htap htuk ai hku, “Ngwi saga ai, pyaw saga ai” nga- mungkan de n-dau shabra nna Jinghpaw hte Myen a ntsa e Miwa wa dung htit rai na matu

(3) Myen mung Miwa jaw ai “Wa N-ra” makret nna, simsa ai Democracy myen mung dan rai saga ai nga- mungkan mungdan shagu de garum hpyi, ta lahpan ja, Woi a hkai nu hpyi rai na matu- Lam mi hku tsun ga nga yang mungkan ting hpe manya shatai nna-mawhkalawk sha na masing rai nga malu ai.

Rai yang Miwa gaw hpa majaw Laias hpe zing na ahkang n-jaw a ta? Laiza e hpaga mying hkam da ai Miwa hpyen du ni a gat lawk ni, hotel ni, hpai da dabang ni hkrai rai nga ai. Bai Laiza gaw jinghpaw mung kaw na ja lung seng, maisak mailung ni Miwa mung de htaw sharut la na lamu ga masa htuk dik ai lam ningmaw kaba rai nga ai majaw re. Miwa gaw matsan na malai si ma ai pyi grau ting tsi ai nga, gumhpraw sha lu na rai jang shanhte shada pyi sat hkat ai ni rai ma ai. Dai majaw shanhte a akyu ara a matu Myen hpe gumhpraw hte laknak ni htawm sumpum garum
nna, pipe line shalai la lu na matu dap ba (4) ginra na K.I.A shanglawt ni hpe gasat shangun ai lam rai nga ai.

Dai pipeline gaw mali hka madin, Hpakant lung seng maw, Mone
Ywa Letpadaung bum na magri ni hta grau ahkyak nga ai. Let padaung bum na mari ni hpe Miwa ni gaw sanat pala, amyawk pala galaw shapraw nna mungkan ting dut shabra taw nga ai lam chye lu ai. Magri project a matu mung shawa ni kaw na yi sum hkau na eka (7800) jan zing la kau ya ma ai. Rawt malan ai mung masha hte hpungkyi ni hpe kabai bun ai white phosphorus wan bawm gaw, K.I.A shanglawt ni hpe gasat ai shaloi lang na matu Miwa ni Myen hpe jaw tawn da ai ni re lam chye lu ai.

Rai yang…2013 ning February htum maga bai hkrum shaga hpawng political dialogue hpe gara hku hkyen lajang saw a ra na ga ai kun? U.N.F.C hte mung pu pu le le, azin ayang bawng ban jahkrum nga na re ngu anhte mung shawa ni myit kam nga ga ai. Ndai lang gaw machyu pala hte gasat ai majan pa n-rai sai. Baw nu nyan hpaji the shakri hkat ra ai “Myit Jasat Majan” nan rai nga ai. Sinat kapaw nna gasat ai “Majan hta grau yak hkak lik li nga ai.” Dai majaw nam nak rawng ai ga hkum, ga si ni lachyum sung dam lada ai ningmu hte nang, ngai nga lahhpum malu nna labau hte la kap n-na tsun dara hkat ra na political fighting, political warfare, political dialogue rai nga ai.

Myen gaw Jinghpaw, Sam hte Wa ni pawng hpawn nna garan pru mat wa na hpe grai hkrit tsang nga lu ai. Hpa majaw nga yang Myen mung ka ang hkup gaw Sam mung hte jinghpaw mung rai nga ai. Miwa a chyeju Myen ni kaw nga ai. (1988-ning jawng ma rawt malan ten hta malu masha hte kaga lam magup hku garum la ai) hta n-ga, Miwa hpe hkrit ra ai majaw Miwa tsun ai ga hpe mung madat ra nga lu ai. Hpa majaw i? nga yang U.W.S.A mying hkam da ai Miwa ni Sam mung Kutkai Lashio lam hku Myen mung ka ang de gasat majan je shang wa lu ai majaw rai nga ai. Dai hta n-ga Jinghpaw Sam hte Wa ni hpe hpang kaw nna bai n-
gun jaw rawt malan shangun jang Myen gaw hprawng lam shamat na masa hpe mung dum nga malu ai.

Dai majaw anhte gaw Sam ni, Wa ni hte mung ngang ngang kang
kang lata hkindun da ra na ga ai. Kayin K.N.U ni chyawm gaw Myen a masha daw mi tai mat sai re majaw kam nmai sai. ABSDF Myen jawng ma ni hpe mung anhte woi lakawn taw nga ai mi nga tim Myen gaw myen sha re hpe tut dum ra nga ga ai.

K.N.D.O Du kaba Naw Seng hpe K.I.A shang lawt hte pawng na hkyen ai majaw sat kau ai ni gaw Ne Win hpe rawt malan ai Myen communist party Thakhin Than Thun, Thakhin
Soe ni sha rai nga ma ai. Dai majaw hpyen man bung ai mi nga tim Myen hpe gaw nmai kam na ga ai. Sadi maja let kanawn ga ngu mayu nngai.



Daw ( III ) de bai matut hti ga.