အေျဖမရွိတဲ့ “ဗမာ” ဆိုတာ

(ဆရာေသာင္းထုုိက္ေရးတဲ့ ေဆာင္းပါးေဟာင္းကိုု ယေန ့အခ်ိန္နဲ့သင့္ေလွ်ာ္၍ျပန္လည္ေဖာ္ျပပါသည္)

ေသာင္းထိုုက္ 
ၾသဂုုတ္ ၁၇၊ ၂ဝ၁၂


“သခင္မ်ိဳးေဟ ဒို ့ဗမာ၊ ” “သာကီမ်ိဳးေဟ့ ဒို ့ဗမာ၊” “ယဥ္ေက်းတဲ့ ဗမာ” ဆိုျပီး ေဆာင္ပုဒ္ေတြ တသီသီနဲ ့ဆိုေလေတာ့ ျမန္မာလူငယ္ေတြ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဆိုျပီးတမ်ိဳး၊ ေရြွျမန္မာဆိုျပီးတဖုန္ မာန္တက္ေနေလရဲ ့။ တေန ့က က်ေနာ္သင္တန္းေပးဖူးတဲ့ လူငယ္ ၆ ေယာက္နဲ ့ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မွာ ထိုင္ျဖစ္တယ္။ စကားေျပာေနရင္း ထံုးစံအတိုင္း ခုေခတ္စားေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာကိစၥဆီေရာက္သြားတယ္။


အစပိုင္းမွာ သူတို ့ေျပာတာ နားေထာင္ ရံုနားေထာင္ေနေပမဲ့ မေနႏိုင္တာနဲ ့ ၀င္ေမးမိပါတယ္။ “ဗမာဆိုတာကို တိတိက်က် ဘယ္လို အဓိပၺါယ္ဖြင့္ဆိုလဲ”လို ့။ ခုနက ဇာတိမာန္တက္ႀကြေနတဲ့ တိုင္းခ်စ္ျပည္ခ်စ္မ်ား တေယာက္တေပါက္ သူ ့ထက္ငါအျပိဳင္ဂုဏ္ဖြဲ ့ေျပာလိုက္တာ ဗမာဆိုတာ ဘာမွန္းမသိသလိုျဖစ္သြားေရာ။ ေမာ္လျမိဳင္က မြန္တိုင္းရင္းသား သတင္းသမားငယ္တစ္ေယာက္က “မ်ိဳးမစစ္လို ့ ဗမာလို ့ေခၚ တာမဟုတ္ဘူးလား” ဆိုျပီး ရယ္ရယ္ေမာေမာေနာက္ျပီး ေငြရွင္းေတာ့မွ  တေယာက္တေပါက္ဇာတ္လမ္း အဆံုးသတ္သြားတယ္။

ေျပာမိသမွ် ျပန္ေျပာရရင္ က်ေနာ္ ေမးခြန္းေမးလိုက္ခ်င္း တေယာက္က ခ်က္ခ်င္း ေကာက္ကာငင္ကာနဲ ့ “ဗမာမိဘႏွစ္ပါးက ေမြးတဲ့လူ” လို ့ေျဖတယ္။ အေျဖထဲမွာ ဗမာဘာလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ကို အဓိပၺါယ္ဖြင့္တာ တခုမွမပါလာဘူး။ ေနာက္တေယာက္က ဗမာဆိုတာ ပ်ဴနဲ ့သက္ အပါအ၀င္ ေရွးလူမ်ိဳး ၄ ခု ေပါင္းမွ ဗမာျဖစ္တာလို ့ ေျပာတယ္။ သူကိုယ္တိုင္လည္း တျခား ၂ ခုဘာလဲမသိ။ ပထမတေယာက္က ထပ္ေျပာပါတယ္။

ဗမာမိဘကေမြး၊

ျမန္မာျပည္မွာေမြး၊

ျမန္မာျပည္မွာေန၊

ဗမာ စကားေျပာတဲ့လူတဲ့ေလ။

သူကထပ္ျပီး ကြန္ ့ပါတယ္။ “ဗုဒၶဘာသာျမန္မာလူမ်ိဳး” ဆိုတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္လည္းရွိေလေတာ့

ဗုဒၶဘာသာလည္း ျဖစ္ရအံုးမယ္တဲ့။ သူကေျပာပါတယ္။ အတိအက်ဘယ္လို အဓိပၺါယ္ဖြင့္မလဲဆိုလို ့ အေသးစိပ္ တခုခ်င္းစီေျပာတာပါတဲ့။ အတိအက်ေျပာေတာ့မွ ရွဳပ္ျပီးရင္း ထပ္ရွဳပ္ေလျခင္း။

တေယာက္က ၀င္ေနာက္ပါတယ္။ ယဥ္ေက်းတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာလူမ်ိဳးဆိုတဲ့ စကားလည္းရွိေလေတာ့ ယဥ္ေက်းရမယ္ဆိုတာထည့္အံုးတဲ့။ တေယာက္ကလည္း ထပ္ေနာက္ပါတယ္။ မ်က္ႏွာစာအုပ္ (ေဖ့စ္ဘြခ္) မွာ ဗမာေတြ ဒီေလာက္လန္းေနတာ ဒီေဆာင္ပုဒ္ႀကီးနဲ ့သြားလုပ္ရင္ အျဖဲခံရမယ္တဲ့ေလ။ ေသခ်ာတာေပါ့ဗ်ာ။

ပထမတေယာက္ေျပာတာ သံုးသပ္လိုက္ရင္

ပထမအခ်က္ – အေျဖမဟုတ္ပါဘူးဆိုတဲ့ ဗမာမိဘကေမြးရင္ဆိုတာက ထပ္ပါလာေသးတယ္။

ဒုတိယအခ်က္ –  ျမန္မာျပည္မွာေနရအံုးမယ္။ က်ေနာ္ကေမးပါတယ္၊ ဒါဆိုရင္ ႏိုင္ငံျခားသြားရင္ ဗမာမဟုတ္ေတာ့ဘူးလားလို ့။ ျမန္မာျပည္မွာ ေမြးရမယ္ဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံျခားမွာ ဗမာဆိုသူ မိဘႏွစ္ပါးက ေမြးတဲ့လူေတြ ဗမာမဟုတ္ေတာ့ဘူးလားလို ့။ ေနာက္တခုက ဗမာစကားလည္းေျပာရအံုးမယ္ဆုိေတာ့ ဗမာမိဘကေမြး တယ္ပဲထား၊ ႏိုင္ငံျခားေရာက္ေနလို ့ ဗမာစကားမေျပာတတ္ေတာ့ကေလးေတြကို ဗမာလို ့မသတ္မွတ္ေတာ့ဘူးလားလို ့။ က်ေနာ္ကထပ္ေမးတယ္၊ ျမန္မာျပည္မွာေန၊ ျမန္မာျပည္မွာေမြး၊ ဗမာစကားေျပာတတ္ရင္ ဗမာျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ျမန္မာျပည္မွာေမြး၊ ဗမာ စကားေျပာတတ္တဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာေတြ ဗမာျဖစ္သလားလို ့ ။

တေယာက္တေပါက္ေျပာေနႀကတာ လိုရင္းမေရာက္ပါဘူး။ မန္းေလးက တေယာက္က ၀င္ေျပာပါတယ္။ သူက အသားျဖဳျဖဴ ပိန္ပိန္ရွည္ရွည္ တရုတ္လိုလို ကိုးရီးယားမင္းသားလိုလုုိ ခပ္ေျဖာင့္ေျဖာင့္ ခပ္ႏြဲ ့ႏြဲ ့ဆိုေတာ့ တရုတ္နဲ ့မွားမွာစိုးလို ့ ေနာက္ေႀကာမလံုလို ့ထင္တယ္ “က်ေနာ္က ဗမာ။ အေမကေတာ့ရွမ္း၊ အေဖက ဗမာပါ” တဲ့။ ဗမာႀကားမွာႀကီးလို ့ ဗမာလို ့ပဲ ခံယူထားပံုရပါတယ္။ က်ေနာ့္စိတ္ထဲမယ္ေတာ့ အေမရွမ္းဆိုမွေတာ့ ဘယ့္ႏွယ္ ဗမာျဖစ္သြားရတာလဲေပါ့။ ရွမ္းတေယာက္ေယာက္ႀကားရင္ ရွမ္းဖက္ကို မဲဆြယ္လိုက္မဲ့ျဖစ္ခ်င္း။

တေယာက္တေပါက္ထပ္ေျပာရင္း ဘာသာေရးဖက္ ခရီးႏွင္ပါတယ္။ ဗမာ ဗုဒၶဘာသာတေယာက္ အစၥလာမ္ဘာသာဖက္ေျပာင္းသြားရင္ ဗမာလို ့သတ္ မွတ္ေသးသလားဆိုေတာ့ လူမ်ိဳးနဲ ့ ဘာသာနဲ ့ ကြဲကြဲျပားျပားရွိဖို ့လိုတယ္တဲ့။ ေတာ္ပါေသးရဲ ့။ ဒါေပမဲ့ ဆက္ေျပာပါတယ္။ အစၥလာမ္ထဲေျပာင္းသြားရင္ ကုလား၊ ကုလားမဆိုျပီးမွေတာ့ အေျပာခံရမယ္ဆိုတာ။

ဆက္ေမးပါတယ္။ ျမန္မာမြတ္စလင္္(မ္) ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ျမန္မာနဲ ့ မြတ္စလင္(မ္) တြဲလုိ ့မရဘူးဆိုတာ ေျပာေျပာေနေတာ့ ဘယ္လိုျမင္လဲ ဆိုေတာ့ မယ္မယ္ရရ အေျဖမရွိပါ။ ေကာင္မေလးတေယာက္က ၀င္ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာနဲ ့ မြတ္စလင္(မ္) တြဲေနတာ သဘာ၀မက်ဘူးတဲ့။ ဘာျဖစ္လို ့လဲလို ့ေမးေတာ့ နားေထာင္ရတာ မမွန္မွန္းစိတ္ထဲကေတာ့သိေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ အတိအက်ေတာ့ ေျပာမတတ္ဘူးတဲ့ေလ။ က်ေနာ္ မွတ္ခ်က္ခ်မိပါတယ္။ တိတိက်က် အဓိပၺါယ္ရွိရွိ သဘာ၀က်က် လက္မခံတာမဟုတ္ပဲ စိတ္ထဲက မႀကိဳက္ဘူးကြာဆိုတာနဲ ့တင္ ျငင္းဆန္ေနႀကတာဆိုတာ။

ရခိုင္ကိစၥလဲေျပာျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ဆိုရင္ ရခုိင္နဲ ့ဗမာဆိုတာ စကားလည္းဆင္တယ္၊ ကိုးကြယ္တဲ့ဘာသာလည္းတူတယ္။ ဘာေႀကာင့္ ရခိုင္နဲ ့ ဗမာဟာ လူမ်ိဳးျခားေတြလို ့သတ္မွတ္သလဲလို ့။ က်ေနာ္က ႏိွဳင္းယွဥ္ျပတယ္။ ထား၀ယ္လည္း ဗုဒၶဘာသာ၊ ေျပာတဲ့စကားလည္းဆင္တူတာပဲ။ ဘာေႀကာင့္ လူမ်ိဳးျခားလို ့မ သတ္မွတ္ပဲ ဗမာေအာက္မွာပဲ ဗမာလို ့သတ္မွတ္သလဲ။ ရခိုင္ကို လူမ်ိဳးျခားလို ့သတ္မွတ္သလို ထား၀ယ္ကိုလည္း လူမ်ိဳးျခားလို ့သတ္မွတ္ေပါ့လို ့။ တေယာက္ တေပါက္ ဆက္ေျပာႀကတယ္။

တေယာက္က ေမးတယ္။ ၂၀၀၉ ေလာက္က ေဟာင္ေကာင္ေရာက္ ျမန္မာေကာင္စစ္၀န္က ရုိဟင္ဂ်ာေတြဟာ ဗမာနဲ ့မတူဘူး။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြက အသားမည္းတယ္ ဘီလူးေတြနဲ ့တူတယ္။ ဗမာဆိုတာ သူ ့လို အသားလတ္တယ္လို ့ေျပာတာကိုဘယ္လို ထင္သလဲတဲ့။ အသားအေရာင္နဲ ့ လူမ်ိဳး ဘာမွမဆိုင္တဲ့အေႀကာင္းေျပာႀကပါ တယ္။ ဟုတ္ပါတယ္။ မေကြးက အေဖဗမာ အေမဗမာဆိုသူ ေကာင္မေလးတေယာက္နဲ ့ဒညင္းကုန္းက ဗမာေကာင္ေလးတေယာက္က က်ေနာ္တို ့ ၇ ေယာက္ ထဲမွာ အသားအညိဳဆံုးမဟုတ္လား။ ေမာ္လျမိဳင္က မြန္ေလးလည္း အသားညိဳပါတယ္။ ေရွးေခတ္တုန္းက ဗမာဆိုသူေတြရဲ ့ဓာတ္ပံုေတြကို အင္တာနက္မွာေတြ ့မိ တဲ့အေႀကာင္း၊ သူတို ့အသားမည္းတာေရာ ရုပ္ရည္ေရာ ကုလားနဲ ့တူတဲ့အေႀကာင္းေျပာျဖစ္ႀကပါတယ္။ အသားမည္းရင္ ဗမာမဟုတ္ဘူးဆိုတာ ဘယ္ကေပၚလာလည္း က်ေနာ္မသိ။ ဓာတ္ပံုေတြထဲမယ္ေတာ့ မည္းတာေသခ်ာတယ္။ (အျဖဴအမည္း ဓာတ္ပံုေႀကာင့္မဟုတ္၊ အသားမည္းေႀကာင္း တျခား သက္ေသသာဓကေတြ ရွိတယ္)။ ေဟာင္ေကာင္ေရာက္ ေကာင္စစ္၀န္ ဗမာစစ္မစစ္ေတာ့ သူ ့အေမပဲသိမယ္လို ့ က်ေနာ္တို ့ ေနာက္ေျပာင္ျဖစ္ႀကတယ္။

ဒါနဲ ့ဗမာဆိုတာ ဘာလဲ၊ ျမန္မာဆိုတာ ဘာလဲ ဆိုတာလည္း ေျပာျဖစ္တယ္။ အႀကိတ္အနယ္ပါပဲ။ ဘာမွ ေရေရရာရာ မေျဖမထြက္ပါ။ ေသခ်ာတာတခုကေတာ့ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာေရး၊ ႏိုင္ငံသား စတာေတြကို ကြဲကြဲျပားျပားမစဥ္းစားပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံသားျဖစ္ဖို ့ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ရမယ္ဆိုတဲ့ ယံုႀကည္ခ်က္က ျပင္းထန္ျပီး ဗမာဆိုတာဘာလဲ၊ ဗမာရဲ ့ လူမ်ိဳး ၀ိေသသေတြကဘာလဲ၊ ဗမာနဲ ့ျမန္မာဆိုတာ ဘာကြာလဲဆိုတာေတြ ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားနားလည္တာမ်ိဳးမရွိဘူး။ ႏိုင္ငံသားနဲ ့ လူမ်ိဳး ဆိုတာလည္း မကြဲႀကဘူး။
တေယာက္က ေနာက္ပါတယ္။ ဘဂၤလီ (ရိုဟင္ဂ်ာ) မဟုတ္ရင္ ကုလားမဟုတ္ရင္ အဲ့ဒါဗမာပဲတဲ့။ က်ေနာ္ ေမးပါတယ္။ ကရင္၊ မြန္၊ တရုတ္၊ ကိုးရီးယား၊ ထိုင္း၊ အေနာက္တိုင္းသားစတာေတြကို ဗမာလို ့သတ္မွတ္လားလို ့။ က်ေနာ္ စကားကပ္တာမဟုတ္ပါ။ သူတို ့ေျပာတဲ့အခ်က္ေတြကုိ တခုခ်င္းစီ ေမးခြန္းျပန္ထုတ္ တာပဲျဖစ္တယ္။

ခုနက ရွမ္း-ဗမာေကာင္ေလး (က်ေနာ့္သတ္မွတ္ခ်က္) က၀င္ေျပာတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ သူ ့အေပၚမွာမူတည္တယ္တဲ့။ ဥပမာ ကရင္တေယာက္က ကရင္နဲ ့နီးစပ္ျပီး ကရင္လို ့ခံယူရင္ ကရင္ပဲ။ ဗမာနဲ ့နီးလို ့ဗမာလို ့ခံယူရင္ ဗမာပဲ။ ဒါမွမဟုတ္ ကရင္-ဗမာလို ့ ခံယူရင္ ကရင္-ဗမာပဲ။ ျမန္မာလို ့ခံယူရင္ျမန္မာပဲ။ ဘာမွ မခံယူရင္ ဘာမွမဟုတ္ဘူးေပါ့တဲ့။ ေခါင္းတျငိမ့္ျငိမ့္လုပ္ေနႀကလို ့ က်ေနာ္ထပ္ေမးတယ္၊ ရိုဟင္ဂ်ာတေယာက္က သူ ့ကိုုယ္သူ ဗမာလို ့သတ္မွတ္တယ္ဆိုရင္ သူ ့ကို ဗမာလို ့ သတ္မွတ္သလားဆိုေတာ့ တေယာက္က က်ေနာ့္ကို စကားကပ္တယ္လို ့ ထေျပာပါတယ္။
စကားေျပာရင္း ထေပါက္လို ့ ဘုကန္ ့လန္ ့ေျပာလားေတာ့ က်ေနာ္လည္းမသိပါ။ အေျဖမရွိတဲ့ က်ေနာ္တို ့စကား၀ိုင္းက ေမာ္လျမိဳင္ကသတင္းေထာက္ေျပာတဲ့ “မ်ိဳးမစစ္လို ့ ဗမာလို ့ ေခၚ တာမဟုတ္ဘူးလား” ဆိုတာနဲ ့ သိမ္းသြားပါတယ္။

ဒီေဆာင္းပါးကို အေပါစားေဆာင္းပါးလို ့ ျမင္သူရွိပါမယ္။ က်ေနာ္က ကေလးေတြနဲ ့လမ္းေဘးလက္ဖက္ရည္ဆိုင္ထိုင္ျပီး ေျပာခ်င္ရာေတြ ေပါက္တက္ကရ ေတြေျပာ၊ ျပီးရင္ ဒီအေႀကာင္းကို ေရးႀကီးခြင္က်ယ္လုပ္ျပီး ေဆာင္းပါးေရးတယ္လို ့ထင္ခ်င္တဲ့လူ ရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒီကေလးေတြက တကယ္ေတာ့ ကေလး ေတြမဟုတ္ပါဘူး။ အန္ဂ်ီအိုေတြမွာလုပ္ေနတဲ့ မ်ိဳးဆက္သစ္လူငယ္ေတြ။ ဘြဲ ့ရပညာတတ္ဆိုသူေတြ။ သူတို ့ေတြရဲ ့ အျမင္၊ နားလည္မွဳ၊ ခံယူခ်က္ေတြက လက္ရွိ ျမန္မာျပည္ရဲ ့ အေျခအေနပါပဲ။ ဒါေႀကာင့္ က်ေနာ္တို ့စကား၀ိုင္းကို ေပါက္တတ္ကရ စကား၀ိုင္းလို ့မယူဆပါ။ က်ေနာ္တို ့ စကား၀ိုင္းကို ေပါက္တတ္ကရ စကား၀ိုင္းလို ့ယူဆရင္ ခုနက ပညာတတ္၊ အန္ဂ်ီအိုမွာထိုးေဖာက္ဖို ့ ႀကိဳးစားေနတဲ့ ေနာင္မ်ိဳးဆက္ ၆ ေယာက္ရဲ ့ အေတြးအျမင္ကို ေပါက္တတ္ကရလို ့ ယူဆတာနဲ ့ အတူတူပါပဲ။ ဒီလူငယ္ ၆ ေယာက္ အေတြးအျမင္မွာ ျမန္မာျပည္က လူႀကီးလူငယ္ အမ်ားစု အေတြးအျမင္နဲ ့မကြာပါ။ မယံုရင္ ဒီအေႀကာင္းေျပာႀကည့္ပါ။

ဗမာဆိုျပီး ဇာတိေသြး ဇာတိမာန္ တက္ေနတဲ့ ဗမာမ်ား၊ ဗမာဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာ ရွင္းႏိုင္ရင္ ရွင္းႀကပါ။ ဗမာဆိုတာ ဘာမွန္းညာမွန္း မသိပဲ၊ ကိုယ္စီးတဲ့ ျမင္း အထီးမွန္းမသိ အမမွန္းမသိတဲ့လူေတြ၊ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ရွိပါဆိုျပီး ဘာကိုခ်စ္ရမွန္းမသိတဲ့လူေတြ၊ ငါခ်စ္ရမဲ့ ငါ့လူမ်ိဳးဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာ အရင္ သိေအာင္ အဓိပၺါယ္ဖြင့္ႀကပါလို ့စိမ္ေခၚပါတယ္။

ဇာတိေသြး ဇာတိမာန္တက္မယ္ဆိုရင္ ကိုယ္ကိုတိုင္က ဘာလဲဆိုတာ အရင္သိေအာင္လုပ္ပါ။ မြန္သတင္းေထာက္ေလးေျပာသလို ဘာအမ်ိဳးကိုခ်စ္ရမယ္ဆိုတာ မယ္မယ္ရရ မသိတာမ်ိဳး မျဖစ္ေအာင္အရင္လုပ္ဖို ့၊ လုပ္ႏိုင္ရင္ လုပ္ဖို ့ ဖိတ္ေခၚပါတယ္။ စိမ္ေခၚတယ္လို ့ေျပာရင္လည္းရပါတယ္။ စာဖတ္သူတို ့ အဓိပၺါယ္ဖြင့္လာမွာကို ေစာင့္ျပီးနားစြင့္ေနပါမယ္။