"HTAWT SHUT N-MAI SAI LAGAW LAHKAM NI" (DAW - 2)

Bum Chyangau

Apr 19, '13

(Daw - 1 de)

                  

Peace Talk  htawt sit kau ra ai lam hte seng nna, shi a majaw re nga ai hpe myit n-pyaw ai lam Miwa mung Hkringmang Dap kaw nna n-dau shabra masai. Shi gaw Myen mung a Htingbu kaja re ai hte maren, Myen mung a Shanglawt ai ahkaw ahkang, Daru magam  lam ni hpe tut manu shadan masat masa galaw taw nga ai lam kapa kala nga nna bai tsun wa sai.

                                                                                          

Shanglawt hte Myen ni hpe loi mi jahkrit yu yang shi n-shi ai majaw bai abaw masawp nna, American hte England hpe mung man n-hten hkra bai tsun shapri kau nu ai.  April (5) ya shani galaw ai Boao Asia Conference hta e Miwa Gumsan Magam Xi Jinping gaw Theing Sein wa hpe grai lak lai ai hku Hpyen Luk suk hte Obama hta pyi grau ai hku hkap tau hkalum la ai hpe mu mada lu nga ai. Hpa majaw dai hku hkap tau shagrau a ta?  Mahtai gaw Theing Sein (Myen) wa hpe hkap abawk, masawp shagrau masu nna Du manat shagyeng la na matu hpaji daw bang wa ai lam  rai nga  ai.

                                                                                          

Miwa a matu n-dai ten hta ahkyak dik  gaw- Myen mung de American ni Hpaga yumga arang kaba rai n-sa bang ai laman hta Hpaga Lawk kaba ni yawng hkra hpe shanhte Miwa ni shawng shara la tawn kau  lu na matu  rai nga malu ai. Dai majaw Theing Sein wa hpe grai hkap shagrau masawp nna  manat chyit di kau na ladat shaw wa masai re. Chyahkyawn a lapran kaw du taw ai Woi Hkalung Theing Sein wa matsan shayan she rai mat sai. Dung nga gaw n-rai, rawt hprawng gaw n-mai rai Miwa Lauta Laupyet ni a wang shing grup da ai hkrum nu ai.  Miwa mung shi gaw Myen mung a jinghku kaja, htingbu kaja  re lam, galoi mung shi gaw Myen mung hte mahku mara lam n-hten run na re lam shanyam  abrawp taw nga sai.

                                                                                         

Shaloi Theing Sein mung- lai wa sai  (20) ning jan hta Sinna mung dan ni Myen hpe Sanction hkum pat ai ten hta garum la ai majaw Miwa hpe grai chyeju dum ai lam chyeju ga  bai tsun nu ai. Chyeju nga ai wa hpe chyeju dum ai lam gaw grai mai kaja ai lam rai nga ai. Chyeju madu hpe gaw chyeju tut dum nga ra na sha re. Raitim-  dai chyeju galaw ai wa gaw hpa majaw tinang hpe garum shingtau a ta? Tsawra myit san san hte sha garum ai i? Shing n-rai myit mada ai lam lama ma a majaw i? Miwa a Myen mung hpe garum ai tsawra myit gaw kata lam  akrau sha mayu ai tsawra myit, tinggyeng akyu hpe sha yu ai , tam ai, hkrit ra dik ai baw  tsawra myit rai nga ai.

                                                                        

Ya mung- Shanglawt KIA hte Myen ni hpe shi kaw sha sa, shi hparan ya na, kaga ni hte rai yang n-hkap la ai nga n-na, hpang e gaw shi hpe ningmu n-re ai hku mu ai majaw  myit n-pyaw ai bai nga masu nna, Theing Sein wa hpe hpaji hte yin lau bai di la kau masai. Theing Sein wa Miwa a Mahkam kaw na gara hku hprawng lawt n-lu mat sanu ai.  Nau kri ai Tauleng ------  kabye hkrup mat salu ai re.

                                                                       

Dai Shingwang Mahkam (Trap)  gaw- “ Miwa hte htam lahkawng jat nna  hpaga Yumga lam galaw na”….. ngu ai mahtai , ga sadi  hpe jaw kau ra ai lam rai nga lu ai. Hpaga yumga lam jat nna galaw na she nga ai mi, she kaja dik law…nga nna tsun na lam gaw nga ai. Raitim Miwa gaw Myen mung na N-hprang, Sut rai, Maisak Mailung ni yawng hkra hpe majoi ngu na daram manu paw paw pye  pye hte sha sawn ya n-na shi kaw na Laknak  chyatsu chyagang ni hpe bai dut jaw, Wa Htu tsi, Samit zawn re kaji kajaw  ni hpe sha bai shalai bang ya nga ai re. Dik dik Engine Oil dingsa ni hpe du hkra n-sam Color shaprai kau nna Myen mung de Sha Sau hku dut shalai bang ai gaw Miwa ni nan rai nga ai. Miwa mung na Malu masha ni yawng hkra gaw Chemical  poison (shn)  N-sen n-pru ai masha sat lak nak ni hkrai rai nga ai. Hkrit hpa Jinghku kaba rai nga sai hpe dum ra nga ga ai.

                                                    

Moi ye Shweli zuhpawng kawn shanglawm ai Miwa asuya kasa Wang  Yingfan

                                  

Miwa hte Hpaga yumga lam htam lahkawng galaw na ngu ai lachyum  gaw- Myen mung hpe grau matsan chyaren re mat hkra Miwa hpe ahpu agung la kau shangun ai lam sha rai nga ai. Lam mi hku tsun ga nga yang- Miwa gaw American a n-tsa e Sut masa lam hku nna Lagaw lahkam mi shawng kabye awng dang kau lu mat  ai lam rai nga ai. American hku nna Myen mung na N-hprang Sut rai ni hpe grai myit mada nna gaw n-rai nga ai. Asian hta Miwa Hpaga yumga lam n-gun ja wa nna, yawng hkra hpe ka-up sha kau na hpe makawp maga na matu hte Asian Pacific Hpyen ginra ni hta shara la tawn lu na matu Myen mung de shang bang wa ai lam rai nga ai. Teng sha nga yang- Myen  ni hku nna  Miwa hte Hpaga yumga lam jat nna galaw na n-galaw na gaw Parliament Rap daw a daw dan  ai lam, Mung masha a myit hkrum ai lam ni hpe naw shawng la nna she mai shagrin  ai bungli rai nga ai.

                                                                                         

  Raitim- Theing Sein wa kalang ta mahtai jaw kau ai lam gaw – anhte gara hku mi galaw law, gara hku mi daw dan dan, anhte( Hpyen Asuya) a myit sha re. Mung masha gaw shanhte si nga yang si, hkrung nga yang hkrung ngu ai lachyum sha rai nga ai. Miwa hte htam (2) jat nna hpaga yumga lam galaw na hkum gazik- ya byin taw nga ai,  Mali Hka Madim, Letpadaung Magri Bum, Yakhaing Gas hte seng nna pyi Mung masha ni gade ru yak jam jau, sum machyi taw nga a ta?  Dai mang hkang ni hpe pyi n-lu hparan ya ai, ya kalang bai kahtap nna Miwa hte hpaga lam htam (2) jat nna bai  galaw sana nga jang gaw- Mung masha ni gara jut shingnaw kaw sa matsut rawng taw mat ra sana kun?  Miwa gaw Myen mung hpe majan n-gasat  ra ai yawng hkra madu sha kau ai lachyum  rai nga sai.  Hpa n-ngam sai. Nang dung na, ngai yup na shara lahpa mi, lapren mi pyi tam mu sana n-re.

                                                                                          

Hpa majaw ta?  Ya htam (2) n-jat ai pyi- Miwa ni a Myen mung hta bang tawn ai hpaga yumga arang investment  ni  gaw- Maigan arang yawng hkra a 33.8 Percent rai nna, Magam bungli kaba (Project) yawng hkra amyu (12) rai nga ai. N-hprang Sut rai htu shaw ai lam hta bang da ai - 60 Percent, Myihprap wan shaw shapraw ai hta- 45 Percent, Wan sau energy hta- 33 Percent rai nga ai. N-dai ni yawng hkra hpe htam lahkawng hte bai sharawt dat jang - Myen mung a hpaga yumga lam ma hkra gaw Miwa a lata kaw chyu rai mat sai lam hpe asan sha mu mada lu nga ai. Munghpawm Myen mung, mung chying sha ni gaw Yuli Hku na zawn Nam de Nai htu sha hkawm na lam sha nga mat sai re.

                                                                                          

Ya- Miwa gaw shi ra sharawng ai hku byin sai. Thein Sein wa mung ga sadi jaw sai re majaw  Shanglawt hte Myen hpe amya hkat shangun n-ra sai. Gasat ga law hkat shangun n-ra sai. Sharam hte Woi garan sha n-chye ai “Nga” ya shi a lata kaw du sai re majaw- Shanglawt KIA hte nanhte Myen ni ngwi manu, pyaw manu. American hpe shaga ga, England hpe shaga  ga , EU hpe shaga ga, ET hpe shaga ga, UN hpe shaga ga,  Kawa Di hpe shaga ga,  “ Hau Law… Hau  Law…laima..laima”….  nga nna- Miwa gaw Lagaw Tingse dum  Woi lahpyaw hpyaw dung taw nga sai re.

                                                                                          

Hkum gap hkat masa. Manmaw lam, Laiza lam, Myitkyina lam lawan she shagreng masanu. Miwa mung de Ngai - Maisak, Mailung grai naw htaw sharut la ra ai. N-mai n-hten?  Hey…hey….nang hpa jawp na ahkaw ahkang nnga ai. Theing Sein wa hte htam lahkawng jat nna galaw na ngu tawn sai. Gai….gara hku di sana Nu a kasha Brang Tawng, Brang La ni. Dai hpe anhte gara hku hkum pat na. Hkum pat, n-hkum pat gaw hkum gazik dam. 2013-ning April shata (17) ya shani na Shiga she hti yu ga.

                                                                                         

  “ Jinghpaw mung kaw Hpun hpaga laja lana bai byin wa”….n-dai gaw Hpaga htam (2) jat na ngu ai Ga baw a mahtai rai nga sai. Asan sha tsun ga nga yang- Myen hte Shanglawt shaning hku nna Sat hkat, Nat hkat taw ai gaw n-dai Sut masa a majaw byin ai majan  (shn) Miwa a akyu a matu Sut rai Ginra  gashun hkat taw ai “Sut Majan”  rai nga ai. Mung masha ni sha lapran kaw sum machyi, hkala n-ba, shoi chyum tsin yam hkrum sha sai re. Dai hpe kadai lit la ya na. Ya- Miwa wa  shi, Myen mung na lu akrawk sha sana re nga jang- Gai..gai nan hkum gashun sha hkat taw nga masa. Ngai mahtang she yawng “Grawp” adi kau sana nga ai.. Prangtai (Miwa) a Baw nu rai nga ai.  Hpang jahtum “Nga” garan sha n-chye ai Sharam (Jinghpaw) hte Woi(Myen) gaw mau pahke shaw dum n-na Prangtai (Miwa) wa yawng arum sha mat wa na gaw Ga lahtum n-shut rai nga sai.

                                                                                                           

  Lai wa sai ten ni hte ya byin nga ai lam ni hpe bai maram yu ai shaloi Mung masha ni a ningmu hta n-dai hku tsun nga ai.

                                    “ Jinghpaw mung kaw e lai mat wa sai  Simsa lam ladaw laman hta Jinghpaw mung na manu dan Hpun ni hpe Miwa mung de ganoi she ma na ram htaw shalai sharu bang kau sai rai nga ai.Ya yang Myen hte KIA ni a gasat gala ai lam chyahkring mi bai katsi mat wa ai hpang n-dai zawn Hpun hpaga lam hpe laja lana rai bai galaw hpang wa sai masai.  

                                                                                                            

Laiza na KIO/KIA Salang langai mi tsun ai gaw- moi kalang mung Myen Du ni hte shanglawt Du ni shada jahkrup nna n-dai zawn Hpun hpaga amyat hpe la rai nna Du ni law malawng gaw Miwa mung, Thai mung Ban hkan gumhpraw Dum shatai rai nna n-dang tsun ai Ja Gumhpraw lu sut lu su mat masai lam tsun ai. N-dai zawn Hpun hpaga lam galaw ai hta Mung masha bungli galaw  jahpai nna NGOs galaw nga ai uhpung n-kau mi mung lawm ai masa ni nga taw ai lam mung tsun ai. KIO/KIA gaw lai mat wa sai shaning law law wa Myen hte gap hkat jahkring tawn ai laman tinang Hpyen Du ni Dinghku jahting masing hpe laja lana galaw lai wa masai.

                                                                                                            

Bai- maga mi de Jinghpaw mung kaw na Hpun ni hpe kran dut na rai yang Mung Shawa masha a myit hkrum daw dan ai lam gaw nga ra na n-hten? nga nna dai Salang wa matut tsun ai. KIO/KIA Namkawn Salang langai tsun ai hta – n-dai zawn Hpun hpaga hpe laja lana galaw ai hta madung hku nna gaw tinang Wunpawng Mungdan hte Myu sha ni a matu Sanat Laknak shagreng na matu mung re. Bai nna, KIO/KIA a shang Gumhpraw langai hku nna galaw ai lam langai mung re lam tsun ai.

                                                                                                           

  N-dai zawn Jinghpaw mung kaw Hpun hpe laja lana kran dut ai gaw n-dai lang hte rai yan g ladaw masum lang ram rai sai rai nga ai. Tinang a Mungdan a N-hprang Sut hpe tinang a sut lu nga mai lam a matu ahkaw ahkang la ai masa gaw grai wa n-manu ai lam rai nga ai. Jinghpaw Wunpawng Myu sha ni yawng n-dai lam hpe lahkrip ra ra ninghkap mat wa ra sai.

By- Jpks Blog.

                 

N-dai lam ni yawng hkra gaw Miwa ra sharawng ai, Miwa byin shangun mayu ai paw paw pye pye hte anhte a Mungdan na N-hprang Sut rai, Hpun kawa ni hpe akrawk sha la lu na Masing ni rai nga ai. Dai majaw Theing Sein kaw na Myen mung hte hpaga yumga lam htam (2) jat nna galaw na Ga Sadi lu ai lam gaw  Miwa a matu Nambat (3) Mungkan majan gasat awng dang mat ai hte maren sha rai nga salu ai.

                                                                       

  Hpa majaw i? nga yang- Mungkan e byin nga ai Majan n-hpan yawng hkra gaw Lamu ga, Sut N-hprang rai gashun sha nna sat hkat, nat hkat ai lam chyu rai nga ai. Ya- Myen mung hta Sut masa lam htam (2) jat galaw na Ga Sadi lu sai re majaw – Shanglawt KIA hpe mung, nang hpa hkum tsang sa, Myen gasat gala ai lam ngai jahkring kau ya na. Myen hpe mung- nang ngai (Miwa) hte sha Lata hkin dun,manoi manat taw na rai yang (shn) nye a Ga madat na rai yang, kadai hpe mung n-hkrit ra ai. Yawng ngai makawp maga la na.

                                                                        

Moi mung ngai she makawp maga la …ngai she shat jaw sha da ai n-rai?

                  “ Re law….moi lai wa sai shaning (20) ning hta nang chyeju Madu wa makawp maga la ai majaw sha anhte asak matut lu ga ai…Ya mung Myen mung hta Hpaga yumga lam htam (2) sha n-ga Myen mung ting ahpu agung la mat wa na nga tim na a myit sha rai sai”….dai hku nga Myen  gaw Miwa hpe Naw dingnyawm ai Mayam  n-sen hte tsun nga sai re.

Hpang jahtum Miwa ni gaw- Myen mung kaw na Maisak Mailung ni sha n-ga, Lahta Sam mung de na Balawng Numsha ni hpe marai mi Sen (20) hte mari la taw nga sai lam na lu ai shiga gaw  grai yawn hpa rai nga ai. Shaloi- dai ni na anhte W-P Jinghpaw myu sha ni a Mung masa, Hpyen masa, Sut masa hte Mungkan n-tsa e W-P Jinghpaw myu sha ni ngu nna matut asak hkrung hkawm  sa mat wa lu na matu gara hku zai ladat shaw ra na ga ai kun? Myen mung, Myen ga de gaw- Englik prat kaw nna, akrin akraw, N-hpu hte hput rai mat masai. Hka pyi Hkum pup hka she lu ra mat manu ai.

                                                                                         

  Jan prang kaw shingbyi na matu lahkam mi, ladawng mi re ai Hpun Kawa pyi nnga mat masai. Lawu Myen mung daw de Miwa ni yu ra, yu htuk dum ai Samit n-chyan mi pyi nnga sai re majaw , n-dai ten Miwa ni masem taw ai, Hkumbai hte mya rai akrawk la ,akrau la mayu taw nga ai gaw anhte a W-P mungdan  Ja Lung seng, Sut gan ni nan wa rai masalu ai. Dai majaw Nyan amyu myu daw, Baw nu amyu myu shakri  nna Myen hte gasat hkat shangun dat, shi ra ai byin hkra bai tsun ginlawm bang dat rai- Yu kasha hpe Nyau shala chyai ai zawn rai taw nga ma ai. N-dai zawn- Myen hte Miwa a lapran e matep taw nga ai anhte W-P Jinghpaw myu sha ni madu a Gam maka hpe madu daw dan hparan lu ai” Awm Dawm Shanglawt ai Ahkang Aya” ni hpe lu hkra gara hku matut hkawm sa ra na.. ngu ai Lagaw lahkam ni hpe gaw htawt shut nan n-mai na saga ai.

             
(Daw- 3 – de bai matut hti ga ).