"ကခ်င္ျပည္နယ္ေန့ ျဖစ္ေပၚလာပုုံ"

ယေန ့ျမင္ရေသာ ျမစ္ႀကီးနား မေနာကြင္း

Jan 9, '11
KNG


၁၉၄၈ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ (၄) ရက္ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သည္ ၿဗိတိသ် အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ လက္ေအာက္မွ လြတ္လပ္ေရး ရရိွခဲ့ၿပီး ေနာက္ထပ္ ၆ရက္အၾကာ ဇန္နဝါရီလ (၁ဝ)ရက္ေန႔ကို ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔ သတ္မွတ္ေပးလိုက္သည္။

ထိုေန႔တြင္ ျမစ္ၾကီးနားၿမိဳ႕၊ စီတာပူမေနာကြင္း၌ နံနက္ ၈းဝဝနာရီတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဦးဆံုးေသာ သမၼတၾကီး စပ္ေရႊသိုက္ ကိုယ္တိုင္ တက္ေရာက္၍ မေနာ မ႑ပ္ၾကီးဖြင့္လွစ္ကာ ပထမဆံုးေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္၏ ျပည္နယ္ေကာင္စီကို စတင္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။

အဆိုပါ ျပည္နယ္ေကာင္စီ အစည္းအေဝး၌ ဦးဆမားဒူဝါဆင္ဝါးေနာင္အား ကခ်င္ျပည္နယ္၏ ပထမဆံုးေသာ ဥကၠ႒အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္လွ်က္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ၏ ေရွ႕ေမွာက္တြင္ပင္ က်မ္းသစၥာ က်ိန္ဆိုေစခဲ့သည္။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒစာအုပ္ကို ကခ်င္ျပည္နယ္၏ ဥကၠ႒သစ္ျဖစ္ေသာ ဆမားဒူဝါဆင္ဝါးေနာင္၏ လက္သို႔ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတၾကီးမွ အပ္ႏွံေပးခဲ့သည္။

ထို႔ျပင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ အစိုးရကိုလည္း ထိုေန႔တြင္ပင္ ဖြဲ႔စည္းလွ်က္ ဇန္နဝါရီလ (၁ဝ)ရက္ေန႔ကို “ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔”ဟူ၍ သတ္မွတ္ အတည္ျပဳထားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုေန႔မွစကာ ႏွစ္စဥ္ ဇန္နဝါရီ (၁ဝ) ရက္ေန႔ ေရာင္းတိုင္း ျပည္နယ္အစိုးရမွ ၾကီးမႉး၍ ျမစ္ၾကီးနား၊ စီတာပူမေနာကြင္းၾကီးတြင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ကခ်င္႐ိုးရာ မေနာပြဲေတာ္ကို က်င္းပေလ့ ရိွခဲ့ၾကသည္။

ဤကဲ့သို႔ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္ မေနာပြဲေတာ္သည္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ေတာ္လွန္ေရး အစိုးရ တက္လာသည့္အခ်ိန္မွ စၿပီး၊ ေခတ္ကာလတစ္ခု ေမွးမိွန္သြားခဲ့ေလသည္။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရခါစ တစ္ဖန္ ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔ မေနာပြဲေတာ္ၾကီးအား ျပန္လည္ က်င္းပလာခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ႏွစ္စဥ္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ က်င္းပႏိုင္ခြင့္ မရိွခဲ့ေပ။ ၂ဝဝ၅ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီ (၁ဝ)ရက္ေန႔တြင္ (၅၇) ႏွစ္ေျမာက္ ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔ မေနာပြဲေတာ္ အထိမ္းအမွတ္အား ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း က်င္းပႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

၁၉၃၇ ထိ အႏိၵယလက္ေအာက္ခံျပည္နယ္ အေနနဲ့ ရွိေနခဲ့တဲ့ ၿဗိတိသွ်ေခတ္ဗမာျပည္

ကခ်င္ျပည္နယ္ ေနာက္ခံ သမိုင္း
ကခ်င္လူမ်ိဳးစုသည္ ေရွးပေဝဏသီကစျပီး အေရွ႕သံလြင္ျမစ္(Saphkung Hka)၊ အေနာက္ အိႏၵိယျပည္၊ ျဗဟၼာပုတရျမစ္ၾကား ယခုတ႐ုတ္ျပည္ အေနာက္ေျမာက္၊ တိဘက္အေရွေျမာက၊္ မြန္ဂိုးလီးယားကေန ေတာင္ဘက္(လက္ရွိေနထိုင္သည့္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္)သု႔ိ ဆက္လက္ေနထိုင္လာခဲ့သည္။ ယင္းနယ္ေျမမ်ားသည္ ကခ်င္လူမ်ိဳးစုတို႔၏ ဇာတိခ်က္ေၾကြးေနရာမ်ားပင္ ျဖစ္ကာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေနထိုင္လာခဲ့ၾကသည္။

၁၈၂၄ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ အဂၤလိပ္ (ၿဗိတိသွ်)မ်ား ဝင္ေရာက္လာခဲ့သည္။ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာ ၂၉ တြင္ သီေပါမင္း နန္းက်ၿပီးေနာက္ပိုင္း အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕တို႔သည္ ၁၈၈၅ ဒီဇင္ဘာ ၅ရက္ေန႔၌ ဗန္းေမာ္ကို ေရာက္ရိွလာခဲ့သည္။

အဂၤလိပ္အစိုးရမွ ကခ်င္ျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းကို သိမ္းပိုက္ျပီးေနာက္ ၁၉၂ဝ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ဟူးေကာင္းခ်ဳိင့္ဝွမ္းေဒသကို သိမ္းပိုက္ကာ ၁၉၃ဝခုႏွစ္ မွာေတာ့ ေမခ၊မလိခ ျမစ္ဆံု ႀတိဂံေဒသကို သိမ္းယူႏိုင္ခဲ့သည္။

သီးျခားရပ္တည္ေနသည့္ ကခ်င္လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ နယ္ေျမေဒသတစ္ခုလံုးကို အဂၤလိပ္တို႔က Kachin Hill Tract Regulation ဆိုသည့္ ဥပေဒ ျပဌာန္းကာ ထိန္းခ်ဳပ္လာႏိုင္ခဲ့သည္။

ပထမ ကမၻာစစ္ (၁၉၁၄-၁၉၁၈)ခုႏွစ္တြင္ အီရက္စစ္ေျမျပင္၌ အဂၤလိပ္ဘက္မွ ကခ်င္စစ္သား ၄ဝဝေက်ာ္ ပါဝင္တိုက္ခိုက္ ကူညီခဲ့သည္။ စစ္ၿပီးေနာက္ ၁၉၂၅ခုႏွစ္တြင္ ဆရာဦးမရမ္ ႐ိုဘင္ႏွင့္ ဒူဝါေဇာတူးတို႔က ျမစ္ၾကီးနားႏွင့္ ဗန္ေမာ္မွ ကခ်င္ကိုယ္စားလွယ္ ၅၅ဦးကို ဦးေဆာင္၍ ဘုရင္ခံ ဆာကုတ္ဘတၱာလာထံ ကခ်င္ေတာင္တန္းေဒသကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးရန္ ပထမဦးဆံုးေတာင္းခံခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ကခ်င္ေျခလ်င္တပ္ သံုးတပ္သာ ဖြဲ႔စည္းခြင့္ရရိွခဲ့သည္။

ဒုတိယ ကမၻာစစ္ (၁၉၄၂)ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ဂ်ပန္စစ္တပ္မ်ား ဝင္ေရာက္လာခဲ့သည္ကို အဂၤလိပ္ႏွင့္ အေမရိကန္စစ္တပ္ေပါင္းကာ ေခ်မုန္းတိုက္ခိုက္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ထိုတိုက္ပြဲ၌  ကခ်င္ စစ္တပ္သားမ်ားသည္ Northern Kachin Levis(N.K.L)၊ V_Force၊ Chindit ႏွင့္ American-Kachin Ranger တပ္ဖြဲ႔မ်ားျဖင့္ ပါဝင္ကူညီခဲ့သည္။

၁၉၄၄ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၃)ရက္ေန႔တြင္ N.K.L၊ V_Force၊ Chindit စစ္တပ္သားမ်ားသည္ ျမစ္ၾကီးနားရိွ ဂ်ပန္တပ္သားမ်ားအား အျမစ္ပ်က္ ေျခမုန္းႏိုင္ခဲ့သည္။ American-Kachin Ranger စစ္တပ္ဖြဲ႔သည္ တ႐ုတ္ျပည္ ယူနန္ျပည္နယ္ထဲထိ ဂ်ပန္စစ္တပ္အား တိုက္ခိုက္ ေအာင္ပြဲခံခဲ့ကာ ယခု Ying Jiang မွာ အထိမ္းအမွတ္ အျဖင့္ ေက်ာက္တိုင္ စိုက္ထူထားသည္။

၁၉၄၅ ခုႏွစ္ မတ္လ (၂၄-၂၆)ရက္ေန႔တြင္ စိန္လံုကဘာေက်းရြာ၌ ကခ်င္ေတာင္တန္း ေဒသတြင္ ဂ်ပန္စစ္တပ္သားမ်ား အကုန္အစင္တိုက္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့သည့္ အထိမ္းအမွတ္အေနျဖင့္ Padang manau (ေအာင္ပြဲခံမေနာပြဲ) က်င္းပခဲ့ၾကသည္။

ဆက္ၿပီး ေအာက္ျမန္မာျပည္၌ ကခ်င္စစ္တပ္ပါသည့္ အဂၤလိပ္စစ္တပ္သားႏွင့္ Force 136တို႔မွ ကူညီသျဖင့္ ၁၉၄၅ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္ (၁၄)ရက္ေန႔ ဂ်ပန္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အျပီးတိုက္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့သည္။

စစ္တိုက္ၿပီး ေအာင္ပြဲခံျပန္လာခဲ့ၾကသည့္ ကခ်င္စစ္တပ္သားမ်ားသည္ ကခ်င္ျပည္သူလူထုနဲ႔ အတူ ျမစ္ၾကီးနား၊ စီတာပူရပ္ကြက္တြင္ (၁၄-၁၉)ရက္ၾကား ၆ရက္တိတိ “ေအာင္ပြဲခံ မေနာ”(Padang Manau) ပြဲၾကီး က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ (ယခုက်င္းပသည့္ စီတာပူ မေနာကြင္းၾကီး မရိွေသး။) ရန္ကုန္ရိွ အဂၤလိပ္ ဒုတိယ ဘုရင္ခံ Sir.Dorman Smith လည္း ပါဝင္ခဲ့သည္။

ထိုပြဲတြင္ ကခ်င္လူမ်ိဳးစုသည္ ဒုတိယအၾကိမ္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ျပည္နယ္သတ္မွတ္ေပးရန္ ထပ္မံ ေတာင္းဆိုသည္။ ဘုရင္ခံမွ ျပည္နယ္သတ္မွတ္ေပးရန္ ျငင္းဆိုခဲ့သည့္အျပင္ “နင္တုိ႔ဂ်ိမ္ေဖာ (ကခ်င္) ေတြက ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ ပညာမစံုေသးဘူး၊ အဲ့တာေၾကာင့္ ဗမာကို လြတ္လပ္ေရးေပးျပီး၊ နင္တို႔ ဂ်ိမ္ေဖာ့ေတြကို ခ်န္ထားလိုက္အံုးမယ္၊ စိုက္ပ်ိဳးေရးပညာ၊ က်န္းမာေရးပညာေတြ သိလာေအာင္ အရင္သင္ေပးမယ္၊ နင္တို႔ ပညာစံုရင္၊ နင္တို႔ နယ္ေျမ၊ နင္တို႔လက္ထဲ ျပန္အပ္ေပးမယ္” ဟု ေျပာခဲ့သည္။

တတိယအၾကိမ္ျဖင့္ ၁၉၄၆ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလဆန္း (၂)ရက္ေန႔၊ မန္ခိန္းရပ္ကြက္၌ နယ္ျခားေဒသ ဆိုင္ရာ ေတာင္တန္းမင္းၾကီး Mr.H.N.C. Stevenson ထံ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ Mr.H.N.C. Stevenson က ျငင္းဆုိလိုက္သည္။

ဖဆပလ (ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရး ျပည္သူ႔လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔) ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ အဂၤလန္ရိွ အဂၤလိပ္အစိုးရထံ ဗမာျပည္မနဲ႔အတူ ေတာင္တန္းေဒသေတြ လြတ္လပ္ေရး လိုခ်င္သည္ဟု ေတာင္းဆိုခဲ့ရာ အစိုးရမွ ျပည္မနဲ႔ ေတာင္တန္းသားေတြ ဘေဘာတူ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ၿပီးယူခဲ့ဟု ဆို၍ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျပန္လာခဲ့သည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ တိုင္းရင္းသားအားလံုး အဂၤလိပ္ လက္ေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ရန္အတြက္ ဗမာ၊ ရွမ္း၊ ကရင္၊ ကယား၊ မြန္၊ ရခိုင္၊ ခ်င္းႏွင့္ ကခ်င္ တိုင္းရင္းသားမ်ား လက္ခံသေဘာတူမွ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္မည္ဟု ေျပာဆိုကာ တိုင္းရင္းသားမ်ားေနထိုင္သည့္ ေတာင္တန္းေဒသတို႔ ေရာက္ရိွလာခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ၁၉၄၆ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ (၂၈)ရက္ေန႔တြင္  ျမစ္ၾကီးနားသို႔ ေရာက္ရွိလာခဲ့ျပီး တိုင္းရင္းသားမ်ားအား “Federal ျပည္ေထာင္စု စနစ္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သြားမည္ဟု အမ်ိဳးသားတန္းတူညီမွ်ေရး ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။

ႏိုဝင္ဘာလ (၃ဝ)ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္အား ကခ်င္လူမ်ိဳးစုမွ “ခင္ဗ်ားတို႔ ဗမာေတြက၊ ေနရာတိုင္းမွာ အရင္တက္ကၽြမ္းနားလည္တဲ့အတြက္၊ ငါတို႔က ဘာမွမသိေသးတဲ့ ဂ်ိမ္ေဖာ့(ကခ်င္)ေတြ ညီအစ္ကိုရင္းပမာ ပံ့ပိုးေပးၾကပါ”ဟု ဆိုကာ ကခ်င္ေခါင္းေပါင္း ေပါင္းေပးကာ၊ ကခ်င္အမိ်ဳးသမီး ၆ ဦးျဖင့္ မွတ္တမ္းဓါတ္ပံု႐ိုက္ခဲ့ၾကသည္။

အဂၤလိပ္တို႔သည္ ျမန္မာနိဳင္ငံအား ျပည္ေထာင္စု ပံုစံျဖင့္ လုံးဝလြတ္လပ္ေရးေပးရန္ သေဘာတူေၾကာင္း အတည္ျပဳသည့္ ‘ေအာင္ဆန္း-အက္တလီစာခ်ဳပ္’ ကို ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ (၂၇)ရက္ေန႔တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုး ခ်ဳပ္ဆိုလိုက္ရေတာ့သည္။

၁၉၄၇ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ (၅)ရက္ေန႔တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ပိုင္း ပင္လံုၿမိဳ႕မွာ စည္းေဝးလုပ္ရန္အတြက္ ေနရပ္ဌာေန အသီးသီးမွ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအား ဖိတ္ၾကားလိုက္သည္။

၁၉၄၇ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ(၂၉)ရက္ေန႔ ျမစ္ၾကီးနား၌ ကခ်င္တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားေခၚကာ ပင္လံုစည္းေဝးသြားရန္ ေခါင္းေဆာင္ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည္။ ျမစ္ၾကီးနား မွ ေခါင္းေဆာင္ (၈)ဦးႏွင့္ ဗန္ေမာ္မွ ေခါင္းေဆာင္ (၄)ဦးသြားေရာက္ခဲ့သည္။

၁၉၄၇ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၉ရက္ နံနက္ ၁၁းဝဝနာရီ အခ်ိန္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ကာ အျခားဗမာေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္တူ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ ခ်င္းကိုယ္စားလွယ္မ်ားမ်ားအားလံုး  ပင္လံုညီလာခံ စတင္လာခဲ့သည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက “ေတာင္တန္းေဒသမ်ား အတြက္ နယ္တြင္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ အျပည့္အဝရွိေၾကာင္း၊ ေတာင္တန္းေဒသရွိ ျပည္သူတုိ႔သည္ ဒီမိုကေရစီ တုိင္းျပည္မ်ားတြင္ အေျခခံ အခြင့္အေရးႏွင့္ ရပိုင္ခြင့္မ်ားဟု သတ္မွတ္ထားသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ ရပိုင္ခြင့္မ်ားကို ရရွိခံစားေစရမည္။” ဟု မိန္႔ခြန္းေျပာဆိုခဲ့သည္။ ယင္း “ပင္လံုစာခ်ဳပ္” ကိုအေျခခံတဲ့ ၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒအရ အဂၤလိပ္အစိုးရမွ ျမန္မာႏိုင္ငံအား လြတ္လပ္ေရးေပးခဲ့သည္။

အေျခခံဥပေဒအရ ပုဒ္မ ၁/၆ တြင္ေရးသားသည့္အတိုင္း “ျမစ္ၾကီးနားႏွင့္ ဗန္ေမာ္ခ႐ိုင္မ်ား ဟူ၍ ယခင္က ေခၚထြင္ခဲ့ေသာ နယ္ေျမမ်ားကို၊ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းတြင္ ျပည္ေထာင္စု အဖြဲ႔ဝင္တစ္ခုအျဖစ္၊ ဖြဲ႕စည္းရမည္။ ထိုျပည္ေထာင္စု အဖြဲ႔ဝင္ကို ဤမွ ေနာင္အဖို႔တြင္ ‘ကခ်င္ျပည္နယ္’ဟုေခၚဆိုရမည္” ဟုေရးဖြဲ႔ထားသည့္အတိုင္း ျမစ္ၾကီးနား အပိုင္း ၁၊ ၂ႏွင့္ ဗန္ေမာ္ အပိုင္း ၁၊ ၂တို႔အား ျပည္ေထာင္စု အဖြဲ႔ဝင္ အျဖစ္ ေပါင္းစည္းလိုက္ကာ ကခ်င္ျပည္နယ္ဟု သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ဟု ေခၚဆိုရာတြင္ အဂၤလိပ္ အစိုးရမွ ျမစ္ၾကီးနားၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ဗန္ေမာ္ၿမိဳ႕နယ္တို႔ကို သတ္မွတ္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။ အေရွ႕ေလာင္ဂ်ီတြဒ္ ၉၆ႏွင့္ ၉၈ ၄၇’ ၾကား၊ ေျမာက္လတ္တီတြဒ္ ၂၃ ၃၇’ ႏွင့္ ၂၈ ၃၂’ ၾကားရိွၿပီး ဧရိယာ စတုရန္း ၃၃.၉ဝ၃ခန္႔ ရိွသည္။ နယ္စပ္ျဖစ္သည့္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၊ တိဘက္ျပည္၊ တ႐ုတ္ျပည္တို႔မွ နယ္ေျမ သတ္မွတ္ယူကာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဟု သတ္မွတ္လာခဲ့သည္။

ကခ်င္သတင္းဌာနမွ ျပဳစုသည္။

စာကိုး -
(၁) ကိုလိုနီေခတ္ျမန္မာႏိုင္ငံသမုိင္း၊ `ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္’
(၂) Minami Organ   by:- Izumiya Tatsuro
(3) Ja hte Lungseng Jubli Laika.. ‘Myitung Sut Nau’
(4) ကခ်င္ျပည္နယ္သမိုင္း၊ ပထမတြဲ၊ မူၾကမ္း၊ ‘လဝမ္လီ’
(5) Jinghpaw mung hte Ngai .. Wabaw Zau Rip
(6) An Article of Taung Paline from ‘The Working People’s Daily’
(7) Sauka Mai
Source: http://www.bnionline.net/burmese/index.php/feature/kng/6002-2011-01-09-02-12-48.html