ယခုႏွစ္အတြင္း က်င္းပခ့ဲသည့္ ၈၈ လူထုလႈပ္ရွားမႈႀကီး ၂၅ ႏွစ္ျပည့္ အမွတ္တရအစီအစဥ္ & တရုပ္အေရးအခင္းႏွင့္ႏိႈ္င္းယွဥ္ခ်က္

ရွစ္ေလးလုံးလူထုလႈပ္ရွားမႈ ၂၅ ႏွစ္ျပည့္ (Min Ko Naing) (2013 in Review)

ရွစ္ေလးလုံးလူထုလႈပ္ရွားမႈ ၂၅ ႏွစ္ျပည့္ 

မင္းကုိႏုိင္ ။ ဒီဇင္ဘာ ၊ ၂၀၁၃

(ယခုႏွစ္အတြင္း က်င္းပခ့ဲသည့္ ၈၈ လူထုလႈပ္ရွားမႈႀကီး ၂၅ ႏွစ္ျပည့္ အမွတ္တရအစီအစဥ္ကုိ “ေငြရတု”ဟူေသာစကားလုံးသုံးစဲြမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အျငင္းပြားဖြယ္ျဖစ္ခ့ဲသည္။
အစုိးရဝန္ႀကီးတခ်ဳိ႕လည္း ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ ထုိအစီအစဥ္သုိ႔ တက္ေရာက္လာျခင္းသည္လည္း အျငင္းပြားဖြယ္ျဖစ္ခ့ဲသည္။ ထုိအေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး မုိးမခမီဒီယာက ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေခါင္းေဆာင္ ဦးမင္းကုိႏုိင္ႏွင့္ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းရာ သူက လုိတုိရွင္း ေျဖၾကားခ့ဲၿပီး ၈၈ စိတ္ဓာတ္ ရွင္သန္မႈအေၾကာင္းကုိလည္း ေျပာျပခ့ဲသည္။ အေပၚပုံမွာ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ရိွ  ၈၈ မ်ိဳးဆက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းရုံးအတြင္း ရုိက္ကူးထားေသာပုံျဖစ္သည္)

၁၉၈၈ အေရးေတာ္ပုံကုိ ျပည္သူလူထုရဲ႕ တကယ့္ အေရးပါတ့ဲ ေအာင္ပဲြ၊ ျပည္သူလူထုေရးတ့ဲသမုိင္းလုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔က သေဘာထားတယ္။
ဒါက ဘုရင္ကုိသတ္တ့ဲသူက ဘုရင္ျဖစ္တ့ဲကိစၥမဟုတ္ဘူး။ ကမၻာ့စံခ်ိန္တင္ေလာက္ေအာင္ သမၼတ သုံးဆက္ကုိ ျပည္သူက ရက္ပုိင္းအတြင္း ျဖဳတ္ခ်ႏုိင္တယ္ဆုိတာ အဲဒါက ေအာင္ပဲြမဟုတ္လုိ႔ ဘာပဲြျဖစ္ရမွာလဲ။
က်ေနာ္တုိ႔လုိခ်င္တ့ဲပန္းတုိင္ကုိ ခ်က္ခ်င္းမေရာက္တာက ဒုတိယအပုိင္းေလ။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔က ေငြရတု ဆုိတ့ဲ စကားလုံးကုိ က်က်နနကုိ စဥ္းစားၿပီးေတာ့ တေလးတနက္ကုိ သုံးလုိက္တာပါ။
ဝန္ႀကီးဦးေအာင္မင္းကုိ ဖိတ္လုိ႔၊ သူတုိ႔ အခမ္းအနားတက္လုိ႔ သူတုိ႔ေတာင္မွ အေရးေတာ္ပုံႀကီးကုိ တကယ္ အသိအမွတ္ျပဳတ့ဲစကားမ်ဳိး ေျပာရၿပီေလ။ က်ေနာ္က အဲဒီလကၡဏာဘက္ကပဲ ၾကည့္တယ္၊
ရွစ္ေလးလုံးအတြက္ ျပတုိက္ က်ေနာ္တုိ႔တုိင္းျပည္မွာ ရိွသင့္တယ္၊ ႏုိင္ငံေတာ္ကေနၿပီးေတာ့ တေလးတစားနဲ႔ တျမတ္တႏုိးလုပ္တ့ဲျပတုိက္မ်ဳိး ျဖစ္သင့္တယ္။ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ကုိယ္စားျပဳေနတ့ဲ အစုိးရတရပ္ရပ္က အသိအမွတ္ျပဳတယ္ ဆုိရင္ ေနာက္အစုိးရေတြလည္း ဆက္ၿပီး အသိအမွတ္ျပဳမယ္၊ ဆုိလုိတာက အစုိးရကမတည္ၿမဲဘူးဗ်ာ၊ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက ႏုိင္ငံေတာ္၊ ႏုိင္ငံေတာ္ကေနၿပီး ဂုဏ္ျပဳရတ့ဲ အထိမ္းအမွတ္ တခုလည္း ျဖစ္ရမယ္၊ ျပတုိက္လည္း ျဖစ္ရမယ္၊
အဲဒီအတြက္ဆုိရင္ ရွစ္ေလးလုံးဟာ တကယ့္ တုိင္းျပည္အတြက္ အေရးပါတ့ဲ အေျပာင္းအလဲ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျပည္သူလူထုႀကီး ခ်ဳိးခ့ဲတ့ဲ အခ်ဳိးအေကြ႔ ဆုိတာ သူတုိ႔ အသိအမွတ္ျပဳတာ၊ က်ေနာ္တုိ႔လုိခ်င္ အသိအမွတ္ျပဳမႈကုိပဲ။
၈၈ စိတ္ဓာတ္က ရုိးရုိးေလးပါ၊ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္တာရယ္၊ အခြင့္ထူးခံတာရယ္ – အဲဒီႏွစ္ခုကုိ ကုိယ္နဲ႔မဆုိင္ဘူးဆုိၿပီးေတာ့ တြန္းလွန္ၾကတာေပါ့။ တြန္းလွန္ၾကတ့ဲေနရာမွာ က်ေနာ္တုိ႔က ထပ္ၿပီးေတာ့ ပုိၿပီးေတာ့ ျပင္းထန္တ့ဲ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြနဲ႔ ႀကဳံရတယ္၊ အဲဒါေတြကုိ ထပ္ေက်ာ္လႊားၿပီးေတာ့ ရင္ဆုိင္ၾကတယ္ ဆုိေတာ့ အဲဒီစိတ္ဓာတ္မ်ဳိးဟာ ယာယီလကၡဏာအရ ငုတ္လွ်ဳိးရတ့ဲကာလေတြ ရိွေကာင္းရိွပါလိမ့္မယ္၊ ဒါေပမယ့္ ဆက္ၿပီး သယ္ေဆာင္ႏုိင္တာ ေသခ်ာတယ္ဗ်။
ဒီေန႔အထိ လူေတြရဲ႕ ႏုိးၾကားမႈ တက္လာတာေတြကုိၾကည့္၊ အဲဒါေတြက ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ကာလတခုပဲ အာဏာ ၾကမ္းၾကမ္း သုံးၿပီးေတာ့ တားဆီးထားလုိ႔ ရမယ္၊ ထာ၀ရေတာ့ ဘယ္လုိမွ မရဘူး၊ ေနာက္ဆုံးေတာ့ လူေတြအားလုံး နားလည္တာက ၈၈ ဆုိတာ ဓမၼ နဲ႔ အဓမၼ အားၿပိဳင္တာပဲ။ အဲဒီအားၿပိဳင္မႈက ေနာက္ဆုံးမွာ ဓမၼက အႏုိင္ရစၿမဲပဲ၊ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ ဆုိေတာ့ ဒါ နိယာမႀကီးျဖစ္ေနလုိ႔။ တခုပဲ ရိွတယ္၊ ဒါက ၾကာတတ္တယ္၊ အင္အား မျပည့္စုံေသးသေရြ႕ ၾကာတတ္တယ္၊ အဲဒါကုိ က်ေနာ္တုိ႔လူထု နားလည္ပါတယ္။
အခုက ေနာက္မ်ဳိးဆက္ေတြက က်ေနာ္တုိ႔ေပးႏုိင္တာက – ၈၈ ဆုိတာ  ျပည္သူလူထုလႈပ္ရွားမႈျဖစ္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ တစုတဖဲြ႔ေကာင္းနဲ႔ လုပ္လုိ႔ မရဘူး၊
တမ်ဳိးသားလုံး ဟန္ခ်က္ညီညီလုပ္ႏုိင္မွ အေျပာင္းအလဲတခု ဆုိတာ  ျဖစ္လာမယ္ ဆုိတ့ဲအႏွစ္ကုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ေပးႏုိင္ရလိမ့္မယ္၊ က်ေနာ္တုိ႔မွာလည္း တာ၀န္ရိွတယ္၊ ေနာက္မ်ဳိးဆက္ေတြမွာလည္း ခံယူဖုိ႔ တာ၀န္ရိွပါတယ္။
==========================================
၂၀၁၃ နဲ႔ ပုဂၢဳိလ္တခ်ဳိ႕၊ ျဖစ္ရပ္တခ်ဳိ႕
ႏွစ္ကုန္ခ်ိန္မွာ ၂ဝ၁၃ အတြင္း အေရးႀကီးျဖစ္ရပ္၊ အထင္ကရျဖစ္ခ့ဲသူ၊ ေမ့ေလ်ာ့ခံေနရသူေတြထဲက တခ်ဳိ႕အေၾကာင္း ေျပာျပဖုိ႔ မုိးမခမီဒီယာက ေရြးခ်ယ္ထားပါတယ္။
တႏွစ္တာအတြင္း လႈပ္ရွားျဖတ္သန္းခ့ဲတာေတြကုိ သုံးသပ္ျခင္း၊ ျပန္လည္သတိရျခင္း၊ မိတ္ဆက္ေပးျခင္းေတြ ပါ၀င္မွာျဖစ္ပါတယ္။

- See more at: http://moemaka.com/archives/34685#comment-16028


Comment (Ngunjawa 2)
ရွစ္ေလးလံုးပံုစံ တရုပ္ျပည္ Tiananmen Square protests of 15 April 1989 – 4 June 1989
 တရုပ္ျပည္ကို အေနာက္ႏိုင္ငံပံုစံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ Hu Yaoband ေနရာ၊ ေက်ာက္ဇီယန္ Zhao Ziyang နဲ႔ အစားထိုးျပီးခဲ့ပါတယ္။ သိပ္မၾကာခင္မွာ Hu Yaoband ကြယ္လြန္သြားျပီး စ်ာပနကို အေၾကာင္းျပဳ ၁၉၈၉မွာ တရုပ္ျပည္ ျမိဳ႕ၾကီးေပါင္း ၄၀၀ေက်ာ္မွာ ျမန္မာျပည္ ရွစ္ေလးလံုးလိုပဲ တရုပ္တႏိုင္ငံလံုးဆႏၵျပၾကပါတယ္။ တရုပ္အစိုးရ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ ၂ႏွစ္အၾကာမွာ ကုန္ေစ်းႏႈန္း ၃၀% တက္လာျပီး၊ လခစား ဝန္ထမ္းေတြ လစာနဲ႔မေလာက္ျခင္း၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမွာ အစိုးရထိပ္ပိုင္းလူမ်ား လာဘ္စားမႈနဲ႔ ေဆြမ်ိဳးမ်ားစီးပြားလုပ္မႈ corruption and nepotism အရမ္းၾကီးမားလာတဲ့အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။

 တရုပ္ျပည္ သိပၸံနည္းပညာတကၠသိုလ္ ပါေမာကၡ Fang Lizhi ဦးေဆာင္တဲ့ ေက်ာင္းသား၊ဆရာအုပ္စုမ်ား နဲ႔ တတိုင္းျပည္လံုး အံုၾကြမႈေၾကာင့္ ဆႏၵျပသူ သန္နဲ႕ခ်ီျပီး ပီကင္းျမိဳ႕က Tiananmen Square ကို တရုပ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ေက်ာက္ဇီယံ စာနာမႈျပခဲ့ပါတယ္။ တိန္ေရွာင္ဖိန္႔ ဦးစီးတဲ့ တရုပ္အစိုးရ က ေက်ာက္ဇီယန္ကို ဖယ္ရွားျပီး၊ စစ္တပ္နဲ႕ႏွိမ္နင္းဖို႔လုပ္ပါတယ္။ လက္မခံတဲ့ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ၇ဦးကိုလည္း ဖယ္ရွားလိုက္ပါတယ္။ လူအေသေပ်ာက္နည္းပါးစြာနဲ႔ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေၾကညာျပီး အေနာက္ႏိုင္ငံစတိုင္ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီေတာင္းဆိုမႈ ႏွိမ္နင္းလိုက္ပါတယ္။

 ေက်ာက္ဇီယံလည္း ၁၅ႏွစ္ၾကာ အက်ယ္ခ်ဳပ္ခံရျပီး၊ ၂၀၀၅မွာ ကြယ္လြန္ပါတယ္။ သူ႕မွတ္တမ္းတိတ္ေခြကို စာအုပ္ထုတ္ျပီး The Secret Journal of Premier Zhao Ziyang. 306-page ေဟာင္ေကာင္မွာ တရုပ္၊ အဂၤလိပ္ဘာသာမ်ားနဲ႕ ျဖန္႔ေဝခဲ့ပါတယ္။ တရုပ္ျပည္မမွာေတာ့ စာအုပ္ထုတ္ေဝခြင့္မရေပမဲ့၊ အြန္လိုင္းေဒါင္းလုပ္ ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ပါေမာကၡ Fang Lizhi လည္း အေမရိကန္သံရံုးမွာ ေျပးဝင္ျပီး ခိုလႈံခြင့္ေတာင္းတာ တစ္ႏွစ္အၾကာ တရုပ္ျပည္ကထြက္ခြာခြင့္ရျပီး၊ အေနာက္ႏိုင္ငံတကၠသိုလ္မ်ားမွာ ပါေမာကၡအလုပ္နဲ႔ Activist လုပ္ေဆာင္ရင္း အေမရိကန္မွာေနထိုင္ပါတယ္။ ၂၀၁၂ ကြယ္လြန္ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္၊ တတ္သိပညာရွင္မ်ားစြာလည္း ထိမ္းသိမ္းခံရခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္အစိုးရက စီးပြားေရးပိတ္မဲ့အေရးေတြေၾကာင့္ ျပန္လႊတ္ခဲ့ပါတယ္။ အမ်ားစုဟာ အခုခ်ိန္ထိ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာပဲ ရွိေနပါေသးတယ္။ ျပန္လာခြင့္ေရွာက္သူမ်ားကိုလည္း လစ္လ်ဴထားဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၀ မွာ ႏိုဘယ္ဆုရတဲ့ Liu Xiaobo ကိုလည္း ျပည္ပထြက္ခြင့္မေပးပါဘူး။ အခုလည္း တရုပ္ျပည္ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီအားေပးတဲ့ တကၠသိုလ္ပါေမကၡမ်ားကို အလုပ္ကထုတ္ပယ္ေနၾကဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္တစ္ပါတီပဲ ဒီမိုကေရစီဆက္လုပ္မဲ့ သေဘာပါ။

 ျမန္မာျပည္ ၁၉၈၈ အျပီးမွာ တရုပ္ျပည္ ၁၉၈၉ အေရးခင္းျဖစ္ပါတယ္။ တရုပ္အေရးခင္း ေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ တရုပ္အစိုးရအဖြဲ႕ထဲပါဝင္ခြင့္မရေပမဲ့ သူတို႕ေၾကာင့္ တရုပ္ျပည္က corruption and nepotism ေလ်ာ့နည္းသြားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ယခု ၂၀၁၃ ျမန္မာျပည္က ရွစ္ေလးလံုးေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕ကေတာ့ လႊတ္ေတာ္မွာေရာက္ေနျပီး၊ တရုပ္ျပည္ထက္ အေျခအေန ပိုေကာင္းလာပါေစ၊ လာဘ္စားမႈနဲ႔ေဆြမ်ိဳးမ်ားစီးပြားေရးၾကီးစိုးမႈ corruption and nepotism ကို ဘယ္လိုေက်ာ္လႊားနိုင္မယ္ဆိုတာ ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနပါတယ္။