လက္ရႇိျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အဂတိ လိုက္စားမႈႏွင့္ ဒုတမၼတေဒါက္တာစိုင္းေမာက္ခမ္း

အဂတိလိုက္စားမႈ အေမြဆုိး

Created on Tuesday, 18 June 2013 05:37

Written by သစ္ထြဋ္

၂၀၁၂ ခုႏႇစ္အတြင္း Transparency International အဖြဲ႕အစည္းမႇ ထုတ္ျပန္ထားသည့္ Transparency International အဆင့္သတ္မႇတ္ခ်က္
 (စက္၀ိုင္းျပထားသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားမႇာ အဂတိလိုက္စားမႈ အဆိုး၀ါးဆံုးအဆင့္တြင္ ပါရိႇသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္သည္)

ေနျပည္ေတာ္ရႇိ ျမန္မာအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကြန္ဗင္းရႇင္း ဗဟိုဌာန (MICC) မႇာ မၾကာမီက က်င္းပခဲ့တဲ့ ပြင့္လင္းျမင္သာေရးႏႇင့္ ေျဖာင့္မတ္ေရး အလုပ္႐ံု ေဆြးေႏြးပြဲမႇာ လက္ရႇိျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အဂတိ လိုက္စားမႈ အေျခအေနကို ဒုတိယသမၼတ ေဒါက္တာစိုင္းေမာက္ခမ္းက ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာၾကားသြားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

ဒုတိယသမၼတေျပာတဲ့ အဂတိလိုက္စားမႈ

အဂတိလိုက္စားမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ထင္ျမင္ခ်က္ေတြကို ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံခ်င္း အလိုက္ ေလ့လာၿပီး အညႊန္းကိန္းအျဖစ္ ျပန္လည္တြက္ခ်က္ တင္ျပေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းႀကီးျဖစ္တဲ့ Transparency International အဖြဲ႔ႀကီးက ျမန္မာနုိင္ငံရဲ႕ "Corruption Perceptions Index" အဆင့္သတ္မႇတ္ခ်က္အရ ကမၻာ့ႏိုင္ငံ ၁၇၆ ႏိုင္ငံထဲက အဆင့္ ၁၇၀ ေက်ာ္မႇာ သတ္မႇတ္ ခံထားရတာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံရဲ႕ အဂတိ လိုက္စားမႈ အေျခအေနဟာ ဆုိးရြားေနတယ္လုိ႕ ေဒါက္တာစိုင္းေမာက္ခမ္းက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဂတိလိုက္စားမႈ ျပႆနာကုိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရး၊ တရားေရးအျပင္ ျပည္သူလူထု တစ္ရပ္လံုးကပါ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လုိတယ္လုိ႔ ဒုတိယသမၼတက သတိေပး ေျပာၾကားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒုတိယသမၼတ ေျပာၾကားခဲ့သလုိပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံမႇာ အဂတိလိုက္စားမႈ ျပႆနာဟာ ႏႇစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေအာက္ေျခအဆင့္ကစၿပီး အေပၚအဆင့္အထိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး က႑မႇာ လႈိက္စားေနခဲ့တာ ၾကာပါၿပီ။ အရင္အစုိးရ တုန္းကေတာ့ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ဒီလုိမ်ဳိး ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာေလ့မရႇိဘဲ ေျပာတဲ့သူေတြကုိေတာင္ ၿငဳိျငင္မႈ၊ သြယ္၀ုိက္ အေရးယူမႈေတြ ဌာနဆုိင္ရာ တခ်ဳိ႕မႇာ ရႇိခဲ့ပါတယ္။ ဒီဘက္ခတ္မႇာေတာ့ ေျပာတဲ့သူေတြကလည္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာလာသလုိ အဂတိ လိုက္စားမႈကုိကာ ကြယ္တုိက္ဖ်က္တဲ့ သိသာထင္ရႇားတဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကုိ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ လုိအပ္လာပါၿပီ။

လက္ရႇိ အဂတိလိုက္စားမႈ တားဆီးေရး ဥပေဒမ်ား

လက္ရႇိျမန္မာႏိုင္ငံမႇာ အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ ဥပေဒေတြ အေနနဲ႕ ၁၈၆၁ ခုႏႇစ္ ရာဇ၀တ္မႈ ဥပေဒ၊ ၁၉၄၈ ခုႏႇစ္ အဂတိ လိုက္စားမႈ တားဆီးေရး ဥပေဒနဲ႔ အထူး ဥပေဒေပါင္း ၁၅ ခု ရႇိပါတယ္လုိ႔ သိရၿပီး ဒီဥပေဒေတြ စိုးမိုးေရးအတြက္ အထူးစံုစမ္း စစ္ေဆးေရးဌာန၊ (Bureau of Special Investi- gation) BSI ကို ဖြဲ႕စည္းတာ၀န္ ေပးထားၿပီး ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

၂၀၀၅ ခုႏႇစ္မႇာလည္း အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ကုလသမဂၢ သေဘာတူညီခ်က္ တစ္ရပ္ကိုလည္း လက္မႇတ္ေရးထုိးခဲ့ၿပီး အဂတိ လိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ေကာ္မတီကိုလည္း ယခုႏႇစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၉ ရက္ေန႔က ဖြဲ႕စည္းခဲ့တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဂတိလိုက္စားမႈ တားဆီးေရးႏႇင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဒီေလာက္ဥပေဒေတြ ေကာ္မတီေတြ ရႇိေနတာေတာင္ ဘာေၾကာင့္ လာဘ္စားမႈေတြ ႏႇစ္ကာလ ၾကာျမင့္စြာ ရႇိေနခဲ့ရပါသလဲ။

အႂကြင္းမဲ့အာဏာ

ေဒါက္တာစိုင္းေမာက္ခမ္းကေတာ့ အတိတ္ကာလက အႂကြင္းမဲ့ အာဏာဟာ လူကိုအႂကြင္းမဲ့ ပ်က္စီးေစတယ္ ဆိုတာကို ဦးစီးဦးေဆာင္တဲ့ အပိုင္းက သိရႇိနားလည္ပံု အားနည္းခဲ့ၾကၿပီး လက္ရႇိ အစိုးရအေနနဲ႔ သမိုင္းရဲ႕ အေမြဆိုး အေမြေကာင္းေတြကို ဆက္ခံရမႇာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိခဲ့ပါတယ္။ အႂကြင္းမဲ့ အာဏာလုိ႔ ဆုိရာမႇာ စစ္တပ္က အာဏာကုိ ခ်ဳပ္ကုိင္ခဲ့တဲ့ ၁၉၆၂ ခုႏႇစ္ကစၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့ ၁၉၈၈ မႇာ အာဏာရယူခဲ့တဲ့ စစ္တပ္ဗဟုိျပဳ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေခတ္တစ္ေလွ်ာက္မႇာ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြဟာ တားမႏုိင္ ဆီးမႏုိင္ ျဖစ္ခဲ့ရာမႇာ အဲဒါေတြရဲ႕ အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ သမၼတ ကုိယ္တုိင္က ႏုိင္ငံဟာ အဆင္းရဲဆုံး ႏုိင္ငံေတြမႇာ ပါ၀င္ေနတယ္လုိ႔ ၀န္ခံေျပာၾကား ခဲ့ရၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။

အစုိးရ တာ၀န္ရႇိသူေတြအေနနဲ႔ အာဏာရႇင္ခတ္ တစ္ေလွ်ာက္ သုံးခဲ့တဲ့ မူ၀ါဒနဲ႔ နည္းလမ္းေတြကုိ အလုံးစံုစြန္႔ပစ္ၿပီး ဒီမုိကေရစီ စံႏႈန္းေတြကုိ အစုိးရအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံသား အားလုံးကလုိက္နာက်င့္သုံးျခင္းျဖင့္သာ ဂုဏ္သိကၡာရႇိတဲ့ ႏုိင္ငံသားေတြအျဖစ္ ခံယူၾကပါစုိ႕ လုိ႔ ဆုိခ်င္ပါတယ္။ အမႇန္တရားကုိ ေဖာ္ထုတ္လုိသူေတြ၊ အမႇန္တရားကုိ ျမတ္ႏိုးသူေတြ မ်ားလာတာနဲ႔အမွ် မမႇန္မကန္ လုပ္ေနသူေတြဟာလည္း တျဖည္းျဖည္း ေနာက္ဆုတ္သြားမႇာျဖစ္...

အဂတိ လိုက္စားမႈေတြဟာ ဘာေၾကာင့္ ႏႇစ္ရႇည္လမ်ား တည္ရႇိေနခဲ့ ရပါသလဲ။ အဂတိလိုက္စားမႈေတြ ရႇိေနတာကုိ သိရက္နဲ႕ ဘာေၾကာင့္ အေရးတယူ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အေရးမယူခဲ့သလဲ ဆုိတာကေတာ့ အာဏာကုိ ခ်ဳပ္ကုိင္ခဲ့တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အစဥ္အဆက္က အာဏာခုိင္မာေရး အဓိက၀ါဒေတြ က်င့္သုံးခဲ့တာက အေရးပါတဲ့ အေၾကာင္း တစ္ရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာရႇင္ေခတ္ တစ္ေလွ်ာက္ ေနရာတကာမႇာ အေၾကာက္တရားေတြကုိ လႊမ္းမုိးထားေအာင္လုပ္ၿပီး သတင္းအခ်က္ေတြကုိ ဖုံးကြယ္ထားတာေတြ နီးစပ္ရာ စားေတာ္ေခၚခဲ့ တာေတြက အဂတိ လိုက္စားမႈေတြကုိ ျပဳလုပ္ဖုိ႔ တြန္းအားေပးသလုိ ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ အခြင့္ထူးခံ လုိတာရေနက် အခြင့္အေရးေတြ မရေတာ့မႇာ ရာထူးမတုိးမႇာ စာေမးပြဲက်မႇာ လူတမ္းေစ့ မေနႏုိင္မႇာ ထမင္းမ၀မႇာဆုိတဲ့ အေၾကာက္ တရားေတြအျပင္ သတင္းအခ်က္ေတြကုိ ၀ါဒျဖန္႔တဲ့ ယႏၲရားေတြသုံးၿပီး ကန္႕သတ္ထားခဲ့ တာေတြဟာ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြကုိ ျပဳလုပ္ေစဖုိ႕ အဘက္ဘက္က ဖိအားေတြ ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။

အာဏာရႇင္စနစ္နဲ႔ သတင္းအေမႇာင္ခ်မႈ

အာဏာရႇင္စနစ္မႇာ တန္းတူညီမႇ်မႈ မရႇိတာ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခြင့္နဲ႕ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ ေတြကုိလည္း အေၾကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးျပၿပီး ပိတ္ပင္ထားဆီး ခဲ့တာဟာလည္း အဂတိ လိုက္စားမႈ ျပႆနာေတြကုိ ဖြဲမီးလုိ တေငြ႕ေငြ႕ ေလာင္ေစခဲ့ပါတယ္။ သတင္းအမႇန္ တစ္ခုကုိ ပိတ္ဆုိ႔ျခင္းက သတင္းအမႇား တစ္ေထာင္ကုိ ဖန္တီးသလုိ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ယခင္အစုိးရ လက္ထက္မႇာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ အခြင့္အလမ္း ဆုိင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကုိ အစုိးရနဲ႕ နီးစပ္သူေတြကသာ ဦးစြာသိရႇိၿပီးျပင္ပ စီးပြားေရး ေလာကမႇာေတာ့ သတင္းအခ်က္ အလက္နဲ႕ အခြင့္အလမ္းေတြ ရဖုိ႕အတြက္ အာဏာပုိင္ေတြကုိ အမ်ဳိးမ်ိဳး လာဘ္ထုိးကာ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြကုိ တုိးပြားေစခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

အေၾကာက္တရားေတြနဲ႔ သတင္းအမႇန္ေတြ မရရႇိသူေတြ အေနနဲ႕ လာဘ္ေပးျခင္းနဲ႔ အခက္အခဲေတြ ေျဖရႇင္းတဲ့ အေလ့အထက လူေတြရဲ႕ စိတ္ထဲမႇာ စြဲေစပါတယ္။ ေငြမ်ား တရားႏုိင္ ဆုိသလုိ တရားစီရင္ေရး ယႏၲရားကုိ မယုံၾကည္ ေနေသးသေရြ႕ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြ ရႇိေနဦးမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြ ေလ်ာ့နည္းေစဖုိ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုိင္းက အေရးယူမႈေတြ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူဖုိ႕ လုိအပ္သလုိ အမႇန္တရားကုိ ေဖာ္ထုတ္မယ့္ မီဒီယာေတြရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္ ရႇိေနဖုိ႕ကလည္း အေရးပါတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရႇိ အခ်ိန္မႇာလည္း မၾကာမီက ဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ဆုိင္တဲ့ ဌာနဆုိင္ရာက အႀကီးတန္း အရာရႇိေတြကုိ ရာထူးက ႏုတ္ထြက္ခြင့္ ျပဳခဲ့ရာမႇာ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြနဲ႕ ပတ္သက္မႈေတြ ရႇိေနတယ္လုိ႔ သတင္းေတြ ထြက္ေပၚခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒီလုိသတင္းေတြနဲ႕ ပတ္သက္လုိ႔ တရား၀င္ အေသးစိတ္ သတင္းထုတ္ျပန္မႈ မရႇိေသးတာကလည္း အဂတိ လိုက္စားမႈေတြနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး သတင္းေတြ ေရးသားရာမႇာ လက္ရႇိအခ်ိန္အထိ အခက္အခဲေတြ ရႇိေနတာပါ။

ဒီမုိကေရစီ ပီျပင္ဖုိ႔

တကယ္ေတာ့ အာဏာရႇင္စနစ္နဲ႕ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြဟာ ဖြားဖက္ေတာ္လုိ႔ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ အာဏာရႇင္စနစ္ က်င့္သုံးတဲ့ ႏုိင္ငံအမ်ားစုမႇာ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြ ဒုနဲ႕ေဒး ျဖစ္ပြားေလ့ ရႇိၾကပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ အာဏာကုိ လူတစ္စုက ခ်ဳပ္ကုိင္တားေလ့ရႇိတဲ့ အာဏာရႇင္ စနစ္မႇာ ႏုိင္ငံရဲ႕ ကိစၥအ၀၀ကုိ လူတစ္စု (သုိ႔မဟုတ္) လူတစ္ဦးရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႕သာ လုပ္ကုိင္ရေလ့ ရႇိတာေၾကာင့္ လူအမ်ားစုဟာ အခြင့္အလမ္းေတြ ရရႇိဖုိ႕အတြက္ သူထက္ငါ မ်က္ႏႇာလုပ္ရာက အဂတိ လိုက္စားမႈေတြ ျပဳလုပ္မိၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံအတြက္ အေရးပါတဲ့ အာဏာခြဲေ၀ေရး၊ တရားစီရင္ေရးနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုိင္းက ခြင့္ျပဳႏုိင္တဲ့ ႀကီးမားတဲ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ပုိင္ခြင့္ကဲ့သုိ႕ လူအမ်ားစု ထင္သာျမင္သာရႇိတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြမႇာ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြ ရႇိေနတယ္လုိ႕ သတင္းေတြ ထြက္ေပၚလာေလ အျခားသူေတြကုိလည္း အဂတိ လိုက္စားမႈေတြ ျပဳလုပ္ဖုိ႔ တြန္းအားေပးသလုိ ျဖစ္ေစခဲ့တာပါ။

ဒီအဂတိ လိုက္စားမႈေတြ ရပ္တန္႔ေအာင္ ဘယ္လုိလုပ္ၾကရမလဲ။ ဒုတိယသမၼတ ေျပာသလုိ အစုိးရမႇာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ၊ တာ၀န္ခံမႈ၊ စည္းၾကပ္ႏိုင္မႈ၊ အရည္အေသြးမ်ား လုိအပ္ျခင္း၊ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးနဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ ၀န္ထမ္းမ်ားရဲ႕ လစာမလုံေလာက္မႈ ေျဖရႇင္းေရး၊ အစိုးရနဲ႔ ပုဂၢလိကဌာန အသီးသီးမႇာ လည္ပတ္ေနၾကတဲ့ လုပ္ငန္းစနစ္၊ ၀င္ေငြ၊ လစာနဲ႔ ဆုေၾကးစနစ္မ်ား ေခတ္နဲ႕ေလ်ာ္ညီေရး ေတြကုိ ျပဳလုပ္ေပးေရး၊ လူတစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ ကိုယ္က်င့္တရားနဲ႔ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး၊ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆို ေရးသားခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ အသင္းအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းခြင့္၊ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္၊ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္၊ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ၊ သတင္းအခ်က္အလက္ ရယူပိုင္ခြင့္ စတာေတြဟာ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာမႈကုိ တုိက္ဖ်က္ဖုိ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ အခ်က္ေတြလုိ႔ ဆုိႏုိင္ေပမယ့္ အဓိက အရင္းအျမစ္ကေတာ့ စနစ္ေပၚမႇာပဲမူ တည္မႇာပါ။

အာဏာရႇင္စနစ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြကုိ တန္းတူညီမ်မူ၊ လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမႇ်တမႈကုိ အေျခခံတဲ့ ဒီမုိကေရစီ စနစ္ကုိ ပီျပင္စြာ က်င့္သုံးျခင္းျဖင့္သာ အဆုံးသတ္ ေပးႏုိင္မႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီရဲ႕ အႏႇစ္သာရျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံသားအားလုံး လြတ္လပ္စြာ တန္းတူညီမႈ ႏုိင္ငံသား အခြင့္အေရးေတြ ဖန္တီးေပးႏုိင္မႈက အာဏာရႇင္ စနစ္ရဲ႕ အေမြဆုိးျဖစ္တဲ့ အဂတိလိုက္စားမႈ ကုိ တုိက္ဖ်က္ဖုိ႔ လက္နက္ေကာင္းတစ္ခု ျဖစ္လာမႇာပါ။ ဒီမုိကေရစီစနစ္ ပီျပင္လာတာနဲ႕အမွ် က႑အသီးသီးမႇာ ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြ ေလ်ာ့က်ၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ၊ တာ၀န္ခံမႈ၊ တရားဥပေဒကုိ ေလးစားလုိက္နာမႈေတြ ႀကီးစုိးလာမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။

အစုိးရ တာ၀န္ရႇိသူေတြ အေနနဲ႔ အာဏာရႇင္ ေခတ္တစ္ေလွ်ာက္ သုံးခဲ့တဲ့ မူ၀ါဒနဲ႔ နည္းလမ္းေတြကုိ အလုံးစံုစြန္႔ပစ္ၿပီး ဒီမုိကေရစီ စံႏႈန္းေတြကုိ အစုိးရ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံသား အားလုံးက လုိက္နာက်င့္သုံး ျခင္းျဖင့္သာ ဂုဏ္သိကၡာရႇိတဲ့ ႏုိင္ငံသားေတြအျဖစ္ ခံယူၾကပါစုိ႕လုိ႔ ဆုိခ်င္ပါတယ္။ အမႇန္တရားကုိ ေဖာ္ထုတ္လုိသူေတြ၊ အမႇန္တရားကုိ ျမတ္ႏိုိးသူေတြ မ်ားလာတာနဲ႔အမွ် မမႇန္မကန္ လုပ္ေနသူေတြဟာလည္း တျဖည္းျဖည္း ေနာက္ဆုတ္သြားမႇာ ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။